2144792617

Fundacja Shalom

Już za miastem na szosie, gdy noc się rozpala,

Krewni moi żydowscy, poetyczni chłopcy,

Nie odnajdą dwu złotych księżyców Chagala.

Te księżyce nad inną już chodzą planetą,

Odfrunęły spłoszone milczeniem ponurym.

Już nie ma tych miasteczek, gdzie szewc był poetą,

Zegarmistrz filozofem, fryzjer trubadurem.

Nie ma już tych miasteczek, gdzie biblijne pieśni Wiatr łączył z polską piosnką i słowiańskim żalem.

Gdzie starzy Żydzi w sadach pod cieniem czereśni Opłakiwali święte mury Jeruzalem.

Nie ma już tych miasteczek, przeminęły cieniem,

I cień ten kłaść się będzie między nasze słowa,

Nim się zbliżą bratersko i złączą od nowa Dwa narody karmione stuleci cierpieniem.

1947

Nauczyciel pyta uczniów, dlaczego ten utwór jest elegią, co greckiego oznacza: gr. elegeia - pieśń żałobna. Odpowiedź: wiersz ten lamentem nad tym, że z polskiej przestrzeni zniknęły po wojnie miasteczka licznie zamieszkane przez Żydów, w koegzystencji z ludnością polską.

Nauczyciel wprowadza pojęcie: sztetl, pokazując też jak wygląda ono zapisane w jidysz.

SZTETL - (jid. miasteczko) małe skupisko miejskie ludności żydowskiej, występujące głównie na terenach wschodnich, Galicji, Bukowiny (nauczyciel pokazuje na mapie).

Można je uznać za fenomen kulturowo-społeczny. Jego walorem jest niewielka, zżyta społeczność. Religia stanowi dla niej podstawę porządku codziennego życia. Społeczeństwo żydowskie koegzystuje tu ze społeczeństwem nieżydowskim. Sztetl to też sieć ekonomicznych i socjalnych relacji, dynamiczny twór, zależny od czasu, geografii, administracyjnych uwarunkowań. Sztetl to również element świadomości zbiorowej, wraz z zanikiem sztetli następowała ich idealizacja i archetypizacja.

Nauczyciel rozdaje uczniom ksero ręcznie rysowanej mapy sztetl z Księgi Pamięci Jedwabnego (mówi też, że Księgi Pamięci głównie w jidysz i po hebrajsku zawierają historię takich żydowskich miasteczek, a napisane zostały po wojnie przez ludzi, którzy przeżyli Zagładę i chcieli uwiecznić pamięć o swoich rodzinnych miejscowościach, które opuścili)

Ministerstwo

łj,    NARODOWY    Kultury

A    program    j Dziedzictwa

czy7e°ln.ctwa    Narodowego,