2150625909

Dobrze rozpuszczają się związki o podobnej budowie, wykazujące podobny charakter oddziaływań międzycząsteczkowych. Do wody mają na ogół duże powinowactwo związki polarne, zdolne do tworzenia wiązań wodorowych.

Szczególnie aktywne powierzchniowo są związki zbudowane z długich łańcuchów węglowodorowych, zawierających na końcu grupy silnie hydrofilowe, np. hydroksylowe, karboksylowe, aminowe lub grupy jonogenne - dysocjujące na jony. Związki takie chętnie gromadzą się na powierzchni. Do wnętrza cieczy wciągane są grupy hydrofilowe i jednocześnie silnie wypychane łańcuchy węglowodorowe przedstawia to Rys. 3. Budowę taką mają powszechnie stosowane mydła, które są solami sodowymi lub potasowymi wyższych kwasów tłuszczowych oraz obecnie stosowane detergenty, związki powierzchniowo czynne obniżające napięcie powierzchniowe.

Rys. 3. Usytuowanie cząsteczek związku powierzchniowo czynnego na powierzchni cieczy Temperatura płynięcia - temperatura poniżej której olej ulega zestaleniu.

Temperatura zapłonu - najniższa temperatura, przy której w ściśle określonych warunkach następuje zapalenie par oleju od zewnętrznego źródła ognia (miara zawartości lotnych składników). Temperatura palenia - najniższa temperatura, przy której zapalone pary badanego produktu, palą się przez pewien okres (podany w normie) po oddaleniu płomienia.

Ciepło spalania - ilość energii cieplnej otrzymana przy całkowitym i zupełnym spaleniu jednostki masy paliwa gdy proces spalania jest prowadzony w stałej objętości w atmosferze sprężonego tlenu przy założeniu, że temperatura paliwa przed spalaniem temperatura produktów spalania wynosi 20°C, produkty spalania C02 i S02 znajdują się w stanie gazowym, azot nie uległ utlenieniu a woda zawarta w paliwie przed spaleniem i utworzona podczas spalania wskutek utlenienia wodoru znajduje się w stanie ciekłym.

Jednostką energii, ciepła i pracy w układzie SI jest joul (J). Jeden joul to praca wykonana przez siłę

0    wartości 1 N przy przesunięciu punktu przyłożenia siły o 1 metr w kierunku równoległym do kierunku działania siły (lJ=lNxm). Historyczną, ale ciągle stosowaną jednostką (pozaukładową) jest kaloria (cal), początkowo zdefiniowana jako ilość energii potrzebna do ogrzania (pod ciśnieniem

(cal/g).

1    atm) 1 grama czystej chemicznie wody od temperatury 15,5°C do temperatury 16,5°C. Wg tej definicji lcal=4,1855 J. W fizyce stosowana jest kaloria międzynarodowa 1 cal=4,1868 J, natomiast kaloria termochemiczna to 1 cal=4,184 J. Jednostką ciepła spalania w termochemii jest kj/mol a w energetyce kj/kg. Ciepło spalania i wartość opałowa wyrażane są także w kaloriach na gram

Ciepło spalania nazywane jest górną wartością opałową, ponieważ odpowiada ono całkowitemu wykorzystaniu ciepła powstałego z paliwa. W procesach spalania zachodzących w piecach i silnikach powstaje para wodna, która nie jest skraplana. Przeważnie jest ona „porywana" wraz z innymi gazami spalinowymi, co uniemożliwia wykorzystanie energii wydzielanej podczas jej skraplania. Dlatego do oceny ilości powstającego ciepła właściwszy jest inny parametr niż ciepło spalania - tzw. dolna wartość opałowa. Jest to ilość ciepła (wyrażona w kj/kg) wydzielona podczas całkowitego spalenia jednostki masy paliwa w bombie kalorymetrycznej, gdy produkty spalania oziębiają się do temperatury początkowe paliwa (w stałej objętości), ale przy założeniu, że woda nie jest skroplona.

Wartość opałowa - ilość energii cieplnej, uzyskana w wyniku całkowitego i zupełnego spalenia jednostki masy lub objętości paliwa w procesie, w którym produkty spalenia oziębione do początkowej temperatury reagentów zawierają wodę w postaci pary. Wartość opałowa jest to więc ciepło spalania pomniejszone o ciepło kondensacji pary wodnej zawartej w spalinach. Para ta składa się z pary wodnej zawartej w spalonym paliwie i powstałej ze spalenia wodoru.

Odparowalność - miara potencjalnych strat oleju przez odparowanie w czasie pracy silnika.

Liczba zasadowa (TBN) - miara zdolności myjących i neutralizujących: określa ilość mg KOH potrzebną do zobojętnienia wolnych kwasów.

7