2181687602

43

Porównywanie wyrazów o podobnym znaczeniu w języku obcym i w języku ojczystym lub znanym pośrednim powoduje trwałe i bez trudu osiągane zapamiętanie słów w obcym języku.

Sami słuchacze stwierdzili, że dobra znajomość języka polskiego (39 osób) wywiera duży wpływ na osiągane wyniki w nauce, natomiast znajomość języków obcych (13 osób) wywiera wpływ istotny (patrz: aneks, tabela A3).

Na zajęciach z przedmiotów kierunkowych, zwłaszcza w grupach humanistycznych, poznanie miało niejednokrotnie charakter pośredni, abstrakcyjny, dlatego wykładowcy często stosowali metodę poglądowości (mapy, slajdy, przyrządy, obrazy itp.), która nie ograniczała się jedynie do oddziaływania na receptory wzroku, ale też receptory słuchu, ruchu i inne. Słuchaczy zapoznawano z celem stosowania danej pomocy poglądowej i planem obserwacji, zapewniało to bowiem wnikliwość obserwacji i ułatwiało wykazywanie związków i zależności leksykalno-semantycznych. Porównywanie i odróżnianie, połączone z percepcją semantyczną i pogłębioną pracą umysłową, wpływały na wzrost samodzielności i aktywności studentów w procesie nauczania.

Takie działanie dydaktyczne umożliwiać miało słuchaczom:

1)    ćwiczenie umiejętności językowych w różnych kontekstach zdaniowych;

2)    zrozumienie i utrwalenie terminów specjalistycznych;

3)    poznanie głównych dla danego przedmiotu zjawisk i praw, co pozwoliło wykładowcy przejść do kształtowania pojęć naukowych na podstawie elementarnej umiejętności językowej i znajomości konkretnych faktów¹⁰.

Poznawanie wydarzeń jednostkowych i zależności między nimi prowadziło do uogólnień, dzięki którym wytwarzały się w umyśle studenta trwałe struktury językowo-przedmiotowe, które włączał następnie do posiadanego zasobu wiedzy.

Proces kształtowania pojęć w pracy ze studentami obcego pochodzenia rozpoczynał się już w trakcie wyjaśniania semantycznej strony wyrazów. Cudzoziemiec kojarzył najpierw nowo poznane słowo z odpowiadającym mu znaczeniem, potem zdobywał elementarną znajomość cech danych rzeczy i zjawisk, wtedy dopiero w jego umyśle mogły ukształtować się i utrwalić określone pojęcia naukowe. Kolejność etapów kształtowania pojęć była jednakowa w nauczaniu różnych przedmiotów i dla różnych grup, inne natomiast było tempo pracy i czas powstawania danego pojęcia w umyśle studenta. Dlatego zawsze musiała występować analiza - zestawienie przedmiotów, faktów, zjawisk, wskazywanie cech wspólnych, wskazywanie cech różnych, oraz synteza - abstrahowanie, uogólnianie i zastosowanie. Proces kształtowania pojęć musiał

¹⁰ J. Michowicz, Organizacja procesu dydaktycznego w SJPdC UŁ, „Dydaktyka Szkoły Wyższej" 1983, nr 4. s. 144.