Studia i Refleksje 37
być wychowanie młodych sportowców na najlepszych tradycjach narodu". Ponieważ w procesach wychowawczych sportowców decydującą rolę odgrywa właściwa kadra działaczy, instruktorów i trenerów, postanowiono, aby działacze ZMS w większym stopniu uczestniczyli w pracach organizacji sportowych, natomiast działacze sportowi i zawodnicy powinni mieć warunki pełniejszego uczestnictwa w pracach Związku
Można różnie oceniać te decyzje i postanowienia. Miały one niewątpliwie posmak upolityczniania sportu; były zarazem deklaracją gotowości Związku do przejęcia w praktyce pełnej odpowiedzialności nie tylko politycznej, czy, jak kto woli, wychowawczej w tej dziedzinie życia społecznego. Uznano, że klub sportowy, jako podstawowa jednostka ruchu sportowego, powinien być miejscem, w którym ogniskować się będzie działalność wychowawcza ZMS. W tym celu zaczęto tworzyć w klubach sportowych koła ZMS. Było to niewątpliwe novum w działalności Związku. Oblicza się, że powstało ponad 300 kół, czyli niemało, nawet jeśli się uwzględni fakt, że w owych latach prawie każdy większy zakład pracy „posiadał" własny klub sportowy, nie mówiąc już o wojsku i tzw. pionie gwardyjskim /kluby sportowe w jednostkach MSW/. O wynikach pracy tych ogniw Związku trudno dziś coś powiedzieć. Czy mierzyć je wynikami sportowymi, czy postawą zawodników poza klubem, czy poglądami politycznymi? Są, oczywiście, żywe po dziś dzień przykłady znakomitych sportowców, którzy byli członkami ZMS, ale nie ma tu prostych zależności.
Aktywna obecność ZMS w wyczynowym ruchu sportowym to przede wszystkim umiejętne wykorzystanie ówczesnej koniunktury zaistniałej na tle i w konsekwencji wielkiego dzieła upowszechnienia kultury fizycznej w społeczeństwie, dokonującego się dzięki nakładom państwa i świadczeniom zakładów pracy. Zainteresowanie sportem - amatorskim i kwalifikowanym, czynne i bierne było wówczas bardzo żywe. Istniała atmosfera, aby „sita nie gubiły diamentów" - prawdziwe talenty miały możliwości i warunki rozwoju. Sport stal się sprawą o randze państwowej: każdy dobry wynik, każdy sukces polskiego sportu na arenie międzynarodowej nie tylko cieszył i budził dumę narodową, ale był elementem prestiżu państwa polskiego, znamieniem przewagi ustrojowej
Można powiedzieć, że ZMS był nie tylko profitentem koniunktury, jakościowego skoku w poziomie wielu dyscyplin sportowych w Polsce, ale również w niemałym stopniu współtwórcą tej sytuacji. Wielu działaczy ZMS szefowało klubom sportowym, zarządom terenowym związków sportowych, a także kierowało - w trybie demokratycznych wyborów - centralnymi władzami związków sportowych w bardzo popularnych i „medalodajnych" dyscyplinach sportowych. Tak się składało, ale nie było to przypadkowe.