Studia i Refleksje 69
Oceniając inicjatywy ZMS w dziedzinie rozwiązywania podstawowych problemów młodzieży należy stwierdzić, iz działania te -prowadzone zazwyczaj oddolnie - cechowała znaczna skuteczność.
Przedstawione wyżej, wybrane elementy realizacji przez ZMS przyjętego na naradzie zjednoczeniowej bieżącego programu działania organizacji - skłaniają gwoli dokonania rzetelnej i obiektywnej jego oceny - do kilku uwag końcowych.
Realizacja programu przebiegała w trudnych warunkach społeczno-politycznych. na które składały się:
• częste ingerencje cenzorskie w wydawnictwach i prasie młodzieżowej, by wspomnieć w tym miejscu tylko zakaz publikacji fragmentów dyskusji, w tym wystąpienia J.Grotowskiego na II Plenum TKC ZMS (26-27.01.1957), które spowodowało interwencję Związku na ręce premiera J.Cyrankiewicza80 Fakty te, przy początkowym braku własnego organu prasowego, ograniczały znacząco obieg informacji wewnątrzorganizacyjnej.
• zainteresowanie organizacją - jako nie budzącą zaufania władz -ze strony Służby Bezpieczeństwa. Fakty rozpracowywania ZMS przez SB w powiatach Człuchów, Szczecinek, Kołobrzeg, Miastko i Drawsko województwa koszalińskiego, jako ingerencja w wewnętrzne sprawy organizacji, spowodowały protest instancji wojewódzkiej do władz admmistracyjno-politycznych wraz z żądaniem zaprzestania takich praktyk i wyjaśnienia powodów ich zastosowania81
• stosowanie szykan i represji ekonomicznych wobec aktywistów dawnych grup rewolucyjnych i ZMS. Przypadki takie ujawnia korespondencja kierowana do J.Lenarta z prośbą o interwencję82.
• nieufny stosunek instancji partyjnych do ZMS i tworzenie fikcyjnej pustki wokół organizacji.
Do powyższych uwarunkowań zewnętrznych dochodziły także problemy wewnętrzne związane z procesem tworzenia organizacji, sporami ideologicznymi i oczekiwaniami części aktywu na dyrektywy z góry według dawnych tradycji ZMP
S0AAN. TKC ZMS. sygn 11 A/l/630. s 243 81 ibidem, s 93. 96 82ibidem, s 94-95