2212788075

Studia i Refleksje 17

Zryw młodzieży, towarzyszący narodzinom ZMS, autentyczne zaangażowanie społeczne, mocna wola zerwania ze stalinizmem i niedopuszczenia do jakichkolwiek prób jego recydywy, pragnienie wzięcia „swoich spraw w swoje ręce" - zderzały się z nawykami i stereotypami, doktrynerstwem, odmiennością - w najlepszym przypadku - pojmowania roli i funkcji związków młodzieży w życiu politycznym i społecznym. Obawy i niepokoje partii pod adresem ZMS oraz innych związków młodzieży znalazły wyraz w decyzjach Plenum KC PZPR z maja 1957 roku, mianowicie w uchwale, w której „ukierunkowanie działalności organizacji młodzieżowych" uznano za jedno z ważniejszych zadań organizacji partyjnych

Co to praktycznie oznaczało dla związków młodzieży? Dla ZMS. bo o mm tylko jest ten szkic, oznaczało to przede wszystkim uznanie ideologicznego kierownictwa PZPR wobec Związku, czego konsekwencją było zadeklarowanie pełnej gotowości służenia partii, wcielania w życie jej programu i kształtowania w tym duchu świadomości młodego pokolenia Na III Plenum KC ZMS w grudniu 1957 roku stanowisko w sprawach stosunków ZMS-PZPR sformułowano następująco: „Nigdy me pojmowaliśmy tezy o samodzielności /.../ jako równorzędności w stosunkach z partią. Musi być w tej dziedzinie pełna, absolutna jasność: PZPR sprawuje kierownictwo ideowopolityczne ZMS". Przyznawano tym samym, że dotychczasowa sytuacja polityczna w Związku mogła budzić uzasadniony niepokój kierownictwa PZPR. Była to wyraźna samokrytyka władz Związku Nastąpiły zmiany w składzie osobowym kierownictwa ZMS Wszystko to działo się w końcu roku 1957. a więc w ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy od powstania organizacji. Można uznać, że był to okres ideowopolitycznego formowania się Związku, jego „dojrzewania".

W roku 1960. a więc po kilku latach praktyki, w deklaracji przyjętej na II Zjeździe ZMS, me było juz wahań czy niejasności co do charakteru stosunków ZMS-PZPR Podkreślono jedynie znaczenie więzi ZMS z PZPR - „Nasza młodość jest młodością partii. Pracujemy pod ideowopolitycznym kierownictwem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Chcemy, by najlepsi spośród nas zasłużyli sobie na przyjęcie w jej szeregi"

Można spotkać się z opiniami, że „przeorientowanie się" ideowopolityczne dokonane pod koniec roku 1957 oznacza koniec samodzielności i niezależności organizacji, bezwarunkowe podporządkowanie się dyrektywom PZPR, znalezienie się w sytuacji „pasa transmisyjnego". ZMS, jak pisze Choniawko, „był traktowany przez PZPR do końca swego istnienia w sposób instrumentalny. W ZMS partia widziała swe kadrowe i organizacyjne zaplecze. Samodzielne pomysły naruszające