2212788637

translatu? Założono, że realizacja celów badania, szczególnie pierwszego i trzeciego, pozwoli dokonać weryfikacji pytania zawartego w hipotezie.

Materiały do badań w postaci 600 zdań (w tym 300 polskich oraz 300 niemieckich translatów tych samych zdań) zostały wyekscerpowane z dwóch różnych, dwujęzycznych czasopism. Pierwszym z nich jest magazyn polsko-niemiecki pt. „Dialog”, o zasięgu ogólnopolskim, wydawany jako kwartalnik od 1987 roku. Drugim czasopismem jest dwujęzyczna gazeta polsko-niemiecka pt. „Schlesisches Wochenblatt”. Tygodnik ten w podtytule zawiera przypis - „Gazeta Niemców w Rzeczpospolitej Polskiej -Tygodnik Śląski”, wydawany jest od roku 1992, ma zasięg regionalny. Profil wydawniczy obu periodyków jest zasadniczo różny. Różnice dotyczą zarówno problematyki podejmowanej na ich łamach, jak i odbiorców, do których oba pisma są adresowane¹.

Analiza ma charakter unilateralny. Język polski jest językiem oryginału, a język niemiecki - językiem docelowym. Według tej samej zasady dokonano wyboru zdań przykładowych z dłuższych tekstów zamieszczonych w wyżej wymienionych czasopismach.

Zgodnie z kierunkiem tłumaczenia, zdanie w języku polskim podawane jest jako pierwsze, zdanie w języku niemieckim sytuowane jest jako drugie. We wszystkich 300 przypadkach analizowanej parze zdań przyporządkowano tabelkę, w której dokonano krótkiej charakterystyki frazeologizmu języka oryginału, a w odniesieniu do niemieckiego translatu ustalono typ ekwiwalencji i rodzaj zastosowanej strategii przekładu. Pod każdą tabelką zamieszczono komentarz odautorski, który zawiera ocenę lingwistyczną przekładu. Między innymi wskazano na te elementy, które przesądziły o poprawności lub braku adekwatności tłumaczenia tekstu oryginalnego. Komentarz pełni także funkcję przypisu. I tak, dla frazeologizmu języka polskiego podano jego formę słownikową wraz ze znaczeniem idiomatycznym i łączliwością leksykalną, zaś dla translatu odnotowano niemiecki ekwiwalent słownikowy opisany w polsko-niemieckich źródłach leksykograficznych. W przypadku stwierdzenia braku odpowiednika frazeologicznego w tekście przekładu lub zastosowania nieprawidłowego ekwiwalentu (np. o odmiennym znaczeniu całkowitym) autorka - w wielu wypadkach - przedłożyła własną propozycję ekwiwalentu frazeologicznego, który może być podstawą do alternatywnego rozwiązania translatorskiego.

Klasyfikacja merytoryczna, dotycząca oceny poprawności tłumaczenia polskich frazeologizmów na język docelowy, została przeprowadzona na podstawie określenia dla każdej polsko-niemieckiej pary zdań zastosowanej strategii (lub negatywnej procedury) przekładu oraz ustalenia rodzaju występującej ekwiwalencji, według schematu: rodzaj zastosowanej strategii + rodzaj występującej ekwiwalencji

6

1

Szerzej na temat materiału badawczego, por. Rozdział I, II. „Części" - dot. metodologii badania.