223427507

„kompetencji inwestorskich” zarówno w faże inwestycznej, jak i w fazie operacyjnej na inne wykwalifikowane pradsiębiorstwa.

Dlaczego fazy cyklu inwes tycznego są tak istotne? Dlatego że w ostatnich latach zmiana podejścia do zarządzania nimi stała się źródłem wielu innowacji w procesie inwestycyjnym.

Modele inwestycyjne

W procesie inwestycyjnym kluczowe znaczenie ma podjęcie decyąi o wyborze właściwego modelu realizacji inwestycji. Decyąa podjęta praż inwestora na etapie planowania wpływa na techniki i technologie, które będą wykorzystywane w kolejnych fazach inwestycji. Problem w tym, że przy braku doświadczeń własnych, inwestor^ (szczególnie publiczni) decydują się na realizację inwestycji w modelu tradycyjnym, podczas gdy mają dostęp do dużo bardziej efektywnych metod inwestycyjnych sprawdzonych w krajach Europy Zachodniej, ale także w Polsce.

Model tradycyjny

INWESTOR: Przez model tradycyjnyrozumie się realizację inwestycji, gdzie inwestor zaangażowanyjest bezpośrednio w każdą fazę cyklu inwestycyjnego, a jedynie pewien zakres zadań wykonawczych zlecany jest podmiotom zewnętrznym.

WYKONAWCY: Podmioty zewnętrzne (wykonawcy) w modelu tradycyjnym nie mają wpływu na kształt inwestycji, a jedynie wykonują wolę inwestora. Także współpraca pomiędzy inwestorem a wykonawcami nie wykracza poza tradycyjny model „zlecam-kontroluję-płacę”.

FINANSOWANIE: W modelu tym środki finansowe na realizację inwestycji pochodzą z budżetu inwestora (środki własne) lub zfinansowania dłużnego pozyskanego w rożnej formie (kredyt, obligacje) z instytucji finansujących, ale także mogą być uzupełniane środkami publicznymi (np. dofinansowanie zfunduszystrukturalnych).Rożiczanie inwestycji odbywa się na podstawie szczegółowego kosztorysu.

ZASTOSOWANIE: fYbdel tradycyjny dominuje w sektora inwestycji publicznych realizowanych prazadministrację rządową i samorządową oraz spółki komunalne. Ciągłe stosowanie tego modelu w sektora publicznym wynika przede wszystkim z„przyzwycajenia” do wynikającego z tego modelu sposobu zarządzania, jak i regulacji prawnych (Ustawa o finansach publicznych, Prawo Zamówień Publicznych). Podstawowe wady tego systemu: długi okres realizacji fazy pradinwestycyjnej a szczególnie fazy inwestycyjnej (procedury przetargowe), wyższe koszty realizacji i eksploatacji inwestycji, ponoszenie pełnego ryzyka prazinwestora.

Modele innowacyjne

Istnieje kilka innowacyjnych modeli zarządzania cyklem inwestycyjnym. lYbdele tworzone są poprzez kombinację następujących stadiów inwestycji: projektuj, buduj, prakaż eksploatuj, najmuj, finansuj, dżerżaw, posiadaj, odnawiaj, modernizuj. Cechą charakterystyczną modeli innowacyjnych jest współpraca inwestora orazwykonawcy przy realizacji inwestycji (współpraca zarówno merytoryczna, organiscyjna, jak i finansowa).

Przykładowe modele inwestycyjne )Grzybowski W, „V\bri anty wdrożeń PPP-różnice i zastosowanie”):

•    projektuj - buduj - przekaż,

•    projektuj - buduj - eksploatuj,

•    projektuj - buduj - finansuj - eksploatuj,

•    buduj-eksploatuj-prakaż

•    buduj - posiadaj - eksploatuj,

•    buduj-najmuj-prakaż

•    buduj-finansuj-prakaż

•    buduj-prakaż-dżerżaw,

•    buduj - posiadaj - eksploatuj - przekaż

•    buduj - eksploatuj - odnawiaj,

•    modernizuj - eksploatuj - posiadaj.

Model: projektuj - buduj - przekaż

INWESTOR: Inwestor bezpośrednio angażuje się w fazę pradinwestycyjną - przygotowuje projekt, natomiast realizację fazy inwestycyjnej, szczególnie projektowanie techniczne i wykonawstwo żeca innym wykwalifikowanym przedsiębiorcom. Istotne znaczenie ma prawidłowe zastosowanie prazinwestora outsourcingu przy wyborze wykonawców oraz controlingu na etapie realizacji.

WYKONAWCY: Inwestor współpracuje zwykonawcami. Wykonawca ma wpływ na wszystkie stadia inwestycji: projektowanie techniczne i wykonawstwo, zarządzanie inwestycją (inwestor zastępczy), nadzarowanie inwestycji (inżynier kontraktu). Po zrealizowaniu inwestycji wykonawca prakazujejej pradmiot inwestorowi.

FINANSOWANIE: Finansowanie inwestycji odbywa się tb środków inwestora, pozyskanego prazniego finansowania dłużnego oraz uzupełniane jest środkami publicznymi. Rożiczanie inwestycji ma charakter ryczałtowy (wykonawca określa wartość ryczałtową całości robót lub poszczególnych odcinków oraz okresy rożiczeń).

ZASTOSOWANIE: IVbdel ten wykorzystywanyjest przez inwestorów, którzy nie do końca potrafią określić pradmiot inwestycji (zb względu na brak doświadczenia lub nowatorski pradmiot inwestycji). lYbdel znajduje corazwiększe uznanie w sektora publicznym (m.in. w związku ze zmianami Prawa Zamówień Publicznych). Gówne zalety: jedno postępowanie przetargowe (oszczędność czasu), przeniesienie ryzyka projektowego na wykonawcę, który zdecydowanie lepiej umie nim zarządzać - dopasować rozA/iązań projektowe do możiwości wykonawczych. Zdecydowaną wadą inwestycji jest jej wyższy koszt- wykonawca wycenia dodatkowo ryzyko projektu.

Model: projektuj - buduj - eksploatuj

W modelu tym inwestor bezpośrednio angażuje się w fazę pradinwestycyjną, natomiast