223427851

»

»

HISTORII

ŚWIADKOWIE

JAN DĄBROWSKI

(1890—1965) historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek a w latach 1948—1952 sekretarz generalny Polskiej Akademii Umiejętności, członek Polskiej Akademii Nauk a io latach 1957—1961 współtwórca i sekretarz Oddziału PAN w Krakowie.

W latach 1908—1910 Jan Dąbrowski był współorganizatorem i członkiem „Zarzewia”, Polskich Drużyn Strzeleckich i kierujących nimi orgaińzacji tajnych. Aresztowany w listopadzie 1910 roku na granicy austriacko-rosyjskiej za przewóz nielegalnej patriotycznej literatury, spędził 8 miesięcy w carskim więzieniu w Piotrkowie. Po ucieczce i powrocie do Krakowa, składa w r. 1912 egzamin doktorski i rozpoczyna pracę jako nauczyciel szkól średnich w Krakowie, a także bierze udział w zorganizowanej przez A.U. ekspedycji poszukiwawczej na Węgrzech. W czasie I wojny światowej pracuje io Galicji i rui Węgrzech, organizując z ramienia Naczelnego Komitetu Narodowego akcję za niepodległością Polski na Węgrzech i przeciw internowaniu legionistów polskich w Mormaros-Sziget. W r. 1918 habilituje się na Uniwersytecie Jagiellońskim, w r. 1919 zostaje mianowany profesorem Uniwersytetu wileńskiego a w r. 1920 Uniwersytetu Krakowskiego. W latach 1922—1929 przebywa we Włoszech, w związku z przygotowaniem do druku kolejnych tomów Monumenta Poloniae Yaticana, prowadząc równocześnie rozległą działalność publicystyczną. Po roku 1926 wycofuje się z czynnego życia politycznego, pozostając w kontakcie z przyjaciółmi, m. in. z Władysławem Sikorskim. W roku 1930 podpisuje protest przeciw wyrokowi w procesie brzeskim. Aresztowany wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego przez Gestapo w listopadzie 1939 r., wywieziony do icięzie-nia we Wrocławiu. Po zwolnieniu, w latach 1940—1944 współorganizator i wykładowca tajnych studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od r. 1945 wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim (piastując kolejno godności dziekana i prorektora) i prowadząc równocześnie rozległą działalność naukową i organizacyjną w ramach P.A.U, PAN i P.T.H.

Jan Dąbrowski pozostawił po sobie icielki dorobek naukowy przede wszystkim z zakresu mediewistyki europejskiej. Jest on także autorem pierwszego pełnego opracowania dziejów I luojny światowej

1189