223427857

ŚWIADKOWIE HISTORII

mu ją wcale wątlejszych, tak że po próbie w Drużynie, nie ma się co na razie porywać. Nasi zajęli wreszcie na dobre Kielce, Prusacy zbombardowali Kalisz, a trzeba przyznać, że właściwie nie mogli zrobić inaczej. Obawy są, że w Warszawie będzie to samo, że może i na Strzelców będą strzelać. Rosjanie mają tu dobry system: sprowadzić na ludność takie represje przez prowokatorów, by ta wolała już ich, jak Prusaków lub Austriaków. Belgia aż po Brukselę zajęta przez Niemców, Francuzi pod Metzem pobici.

24. VIII.

Można powiedzieć, że jesteśmy odcięci od świata. Nawet w biurze prasowym N.K.N. prócz austriackich z obcych jest tylko Corriere della Sera i to sprzed 5 dni. Z niego tylko można się dowiedzieć, co się dzieje we Francji, Rosji, Anglii itd. Dzisiaj przeczytałem tam odpowiedź (jak wiem skądinąd realistów N.D. i zjednoczenia „Postęp”) Polaków na manifest w. ks. Mikołaja. Manifest jest dla nas upokarzający — odpowiedź, jeśli być musiała, to musiała być taka jak ta — tj. z życzeniem zwycięstwa. Ale mogło jej i nie być. Polacy pruscy odpowiadają przecież milczeniem na dzisiejsze przymilanie się rządu. Za to uważam, że Jaroński¹⁹ w deklaracji swej w Dumie (dziś ją dopiero czytałem w odpisie) stanowczo poszedł za daleko. Darował Rosji wszystko i życzył nowego Grunwaldu. Istotnie za wiele. Inna rzecz, że Polacy musieli się oświadczyć w Dumie za Rosją, ale mogli znów wziąć wzór z Poznańczyków. Tak bowiem robimy wrażenie narodu, który całuje knut nawet wtedy, gdy właściciel tegoż knuta może dostać po karku! Mniejsza z tern zresztą. Jak dotąd sprawa się przedstawia, to Niemcy pobili Francuzów pod Miluzą, 20/8 pod Metz, a w Belgii zajęli Liege i Brukselę i dotarli do granicy francuskiej. Pod Metz, o ile można wnosić z relacji, klęska ofensywy francuskiej była znaczna. Walczą tam też 2 korpusy austriackie. W Serbii walki idą powoli, bo wszystko koncentruje się w Galicji. Podobno nasi są pod Radomiem. Wschodnia granica Galicji i Prus jest jakby umyślnie odsłonięta. Wpadają tam ciągle dywizje chodni i Wschodni we Lwowie. Działający od 6 VIII 1914 r. w Królestwie Polskim 1 pułk strzelców pod dowództwem J. Piłsudskiego, wszedł w skład Legionu Zachodniego. Po likwidacji Legionu Wschodniego zaczęto używać nazwy Legiony Polskie (kolejni komendanci: gen. Karol Trzaska-Durski, gen. Stanisław Puchalski, płk. Stanisław Szeptycki, płk. Zygmunt Zieliński), w skład których wchodziły 3 brygady walczące w latach 1914—1917 na terenie Galicji wschodniej i w Karpatach. Ogółem przez Legiony przeszło ok. 30 tys. ludzi.

¹⁹ Wiktor Jaroński (1870—1931), prawnik 1 polityk. Od r. 1906 poseł Narodowej Demokracji do Dumy rosyjskiej; jako sekretarz Koła Polskiego IV Dumy złożył 8 VIII 1914 w jego imieniu deklarację solidarności narodu polskiego z Rosją w walce z Niemcami.

i

1194