223428068

131

Recenzje

nie docenia roli środowiska naturalnego. Niekiedy znów uchyla się świadomie od ilościowego „ważenia” pewnych korelacji, ograniczając się do metod opisowych. Jednak pobudzenie do dyskusji i wzbudzenie sprzeciwów było zapewne jednym z niewypowiedzianych zamierzeń pracy. Powyższa cecha pracy, jako też zwięzłość i prostota ujęcia, jasna i przejrzysta, a logiczna klasyfikacja zjawisk i zagadnień, stanowią zalety, dla których każdy zainteresowany w problematyce ludnościowej powinien zapoznać się z pracą Georg e’a.

August Zierhoffer

Readings in Urban Geography. Edited by H. M. M a y e r and C. F. K o h n. The University of Chicago Press, Chicago 1959, s. 625.

Narastanie dorobku naukowego, wyrażające się w gwałtownym wzroście liczby prac naukowych poważnie utrudnia badaczowi dotarcie do tych prac, rozrzuconych w rozmaitych czasopismach, często publikowanych w różnych krajach. O tym, że trudności te nie obce są także naukowcom amerykańskim, świadczy omawiana publikacja, której redaktorami są wybitni specjaliści geografii osadnictwa — profesorowie z Chicago — H. M. M a y e r i C. F. K o h n i. Stwierdzają oni wzrost znaczenia geografii miast zarówno jako dyscypliny teoretycznej, jak i nauki o poważnym walorze praktycznym. Brak wyczerpującego opracowania syntetycznego skłonił ich do zgromadzenia w jednej publikacji wybranych prac, dających przegląd problematyki i metod, jak również odzwierciedlających stan wiedzy w tej gwałtownie rozwijającej się dziedzinie. Celem było tu zestawienie geograficznych koncepcji, zasad i uogólnień w odniesieniu do funkcji miast, ich struktury, rozmieszczenia i rozwoju. Obaj redaktorzy zebrali 54 prace 48 autorów, pochodzące z lat 1933—1958 (w tym znaczna większość z lat pięćdziesiątych), przedrukowując je z licznych czasopism (43) i książek (9). Sięgnięto zarówno do prac publikowanych w czasopismach geograficznych (25 prac), jak socjologicznych, ekonomicznych i innych (20), nie ograniczając się przy tym do opracowań wykonanych przez geografów, ale wykorzystując dzieła przedstawicieli innych dyscyplin, którzy wnieśli swój wkład do rozwoju geografii miast.

W zasadzie wybór ogranicza się do prac amerykańskich. Parę prac Europejczyków, częściowo przebywających okresowo w USA (Dickinson, Gottmann, Alexandersson), zupełnie nie odzwierciedla stanu i rozwoju tej dyscypliny geograficznej nawet w Europie Zachodniej, nie mówiąc o innych częściach świata, również mających pewne osiągnięcia w tej dziedzinie. Redaktorzy zwracają ponadto w przedmowie uwagę na fakt, iż pewne zakresy problematyki (miasta jako ogniska postępu kulturalnego, typy położenia miast itd.) zostały świadomie pominięte, ze względu na stosunkowo słaby dorobek w ostatnim czasie. Niemniej nawet przy tych ograniczeniach objętość dzieła jest znaczna (600 stron).

Całość materiału podzielona została na 18 części. Każda z nich, poświęcona jednemu zagadnieniu, poprzedzona jest krótkim wstępem redaktorów, ustawiającym problematykę i zawiera jedną lub więcej prac oryginalnych — przedrukowanych.

Na wstępie zajęto się sposobami podejścia do geografii miast. Redaktorzy zwracają tu uwagę na dwoistość współczesnej problematyki badawczej, w której z jednej strony kładzie się nacisk na miasta jako element sieci osadniczej

¹ Obaj redaktorzy są głównymi autorami artykułów podsumowujących dorobek amerykańskiej geografii osadnictwa i geografii miast, a zamieszczonych w kapitalnym dziele pt. American Geography. Inuentory and Prospects. Syracuse University Press 1954. (Skrót pierwszego, a tłumaczenie drugiego rozdziału zamieszczono w „Przeglądzie Zagranicznej Literatury Geograficznej”, nr 1, 1958).