2251772483

filach określa się wszyskie wybijające się wysokościowe szczegóły sytuacyjne, linie łączące ogniska anten stacji przekaźnikowych oraz linie zasięgu wspomnianej wyżej I strefy Fresnela.

W wyznaczeniu szerokości strefy Fresnela posługujemy się równaniem (8). Krzywiznę ziemi uwzględnia się w profilach przez specjalne odwzorowanie linii łączącej ogniska anten, która w tym odwzorowaniu przybiera kształt paraboli N.P.O (rys. 6).

Za pomocą profilów terenowych i specjalnych wzorów matematycznych oblicza się wysokości masztów dla zamocowania anten stacji przekaźnikowych. Przekazywanie programów telewizyjnych między ośrodkiem warszawskim i śląskim odbywa się za pośrednictwem sześciu Stacji przekaźnikowych, • a między ośrodkiem w Ostrawie, a ośrodkiem śląskim — za pośrednictwem jednej stacji przekaźnikowej, zainstalowanej na szczycie góry Szyndzielni pod Bielskiem (o wysokości 1000 m mjpjm.).

Pomiary i obliczenia geodezyjne znajdują zastosowanie przy Instalowaniu anten dipolowych o ściśle określonej charakterystyce odbioru. Charakterystyka odbioru anteny dipolowej w płaszczyźnie poziomej, przedstawiona jest na rysunku 7. Kształt pola charakterystyki widoczny jest w postaci wydłużonego liścia. Chodzi tu o nadanie antenie odbiorczej takiego kierunku w płaszczyźnie azymutalnej, aby w obrębie jej pola charakterystyki znalazła się koniecznie antena stacji nadawczej.

Jeżeli antena nadawcza, jak wskazuje rysunek 7, znajduje się w odległości niewiele mniejszej od zasięgu pola charakterystyki, wówczas kierunek anteny odbiorczej musi być wyznaczony z dużą dokładnością.

Jedna z anten dipolowych, znajdujących się na maszcie telewizyjnym w Siemianowicach-Bytkowie, przeznaczona do bezpośredniego odbioru programów z Ostrawy (Czechosłowacja), musiała być zawieszona w wyznaczonym kierunku azymutalnym, z dokładnością ± 30'. Oczywiście zadanie takie upraszcza się znacznie, jeżeli urządzenie zawieszenia anteny może być co do kierunku regulowane.

Trasmisji (telewizyjnych różnych imprez odbywających się w terenie — zdała od studio ośrodka, dokonuje się za pomocą tak zwanych wozów trasmisyjnych zaopatrzonych w aparaty nadawcze, pracujące podobnie jak stacje przekaźnikowe. Aby imprezy te mogły być oglądane na ekranach normalnych odbiorników telewizyjnych muszą być, jak w poprzednich wypadkach — najpierw przesłane do aparatury głównej staoji nadawazej w ośrodku, po czym wypromieniowane na dłuższych falach przez antenę do-okólnie promieniującą. Przekazywanie z wozów transmisyjnych do anteny ośrodka może odbywać się drogą bezpośrednią, jeżeli w terenie niie ma żadnych przeszkód, albo za pośrednictwem stacji przekaźnikowych, jeżeli na prostym połączeniu istnieją jakieś przeszkody. W wyszukiwaniu odpowiednich dróg dla biegu fal dopomagają mapy topograficzne, a niejednokrotnie uzupełniające pomiary geodezyjne, na przykład wysokościowa pomiary pewnych obiektów na trasie, maszt radiowy Gliwice — maszt telewizyjny Ośrodka Siemianowice-Bytków, których celem było przestudiowanie możliwości bezpośredniej transmisji programów telewizyjnych między Gliwicami a Bytkowem. Poruszymy jeszcze pewne zagadnienie geodezyjne, związane z konstrukcją masztów telewizyjnych.

Wspomnieliśmy wyżej, że -nadawcze anteny telewizyjne z uwagi >na prostoliniowe rozchodzenie się fal telewizyjnych, w calu zwiększenia zasięgu nadawania, umieszczane są bardzo wysoko. Powoduje to budowę wysokich masztów względnie wież, widocznych izwykle z dużych odległości. Wydaje mi się więc, że budowle takie mogłyby służyć jako punkty celu przy pomiarach triangulacyjnych czy poligonowych.

W latach 1954—1955 przeprowadzone były badania odkształcania się żelbetowej wieży telewizyjnej, wysokości 160 m, wybudowanej w Stuttgardzie. Brane były pod uwagę dzienne wpływy temperatury oraz parcia wiatru.

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono ścisły związek między promieniowaniem słońca a poziomymi ruchami górnei części wieży, dochodzącymi w ciągu kilku godzin do 20 cm. Wobec stwierdzonych ruchów — wykonawcy badań ustosunkowali się -z zastrzeżeniami, co do bezwzględnego wykorzystywania tego rodzaju budowli jako punktów celu przy pracach triangulacyjnych czy poligonowych.

Wielkość wychyleń na skutek parcia wiatru okazała się w tym wypadku bez praktycznego znaczenia.

Badania stałości masztu stalowego w ośrodku telewizyjnym Siemianowice-Bytków, wysokość którego razem z anteną wynosi 225 m, przeprowadzane są przez autora niniejszego artykułu. Pierwsze obserwacje wykonane były w grudniu 1958 r. Wyniki tych badań ogłoszone będą w specjalnym artykule.

Niezależnie od wyżej omówionych zagadnień geodezyjnych, związanych z fizyką rozchodzenia się fal telewizyjnych oraz z badaniem odkształceń, rozbudowa urządzeń telewizyjnych stwarza konieczność normalnych pomiarów sytuacyjno-wysokościowych i sporządzania planów dla wykupu gruntów dla budowy dróg dojazdowych, budowy linii energetycznych itp.

Rys. 7

Geodetic problems in building up of television

stations

ś

CALCULATION of the area covered by ithe emitting de la television. Influence de la refraction athmo-spheriąue. fichange international des programmes de Transmitting stations. Calculation of their locations and distances. Transmission from the field stations. Measu-rement of deformations of TV concrete towers.

Les problems geodesiques relałifs a la construction des stations de television

DETERMINATION de la portee d’un poste emetteur de la television. Influence de la refraction athmo-spheriąue. Echange international des programmes de television. Les postes de transmission. Calcul de' leur posi-tion et de distances. Les antennes directrices dipóles. De-termination de leur portee. Transmissions des postes mobiles. Mesurages des deformations des tours de television construits en beton arme.

334