2705150464

Kobieta a prawo 69

'JA

śnie prawo: polsko-francuskie, rosyjskie, pruskie, austriackie, węgierskie . Ustawą-z 1 lipca 1921 r., dotyczącą zmian niektórych przepisów prawa cywilnego obowiązujących w byłym Królestwie Polskim, a tyczących praw kobiet, uchylono wszelkie ograniczenia mężatek w sferze czynności prawnych oraz zdolności procesowej.

Ludzkość wkroczyła w erę równouprawnienia. Obecnie we wszystkich krajach rozwiniętych, prawa kobiet mają gwarancję konstytucyjną, poprzez wprowadzenie zapisów o równouprawnieniu płci oraz nadanie kobietom czynnego i biernego prawa wyborczego. Nie oznacza to wszakże, że wszystkie przesądy oraz ograniczenia prawne odeszły w zapomnienie. Szczególnie wyraźne są one na gruncie prawa pracy. Bynajmniej nie są podyktowane chęcią ponownego uprzedmiotowienia kobiet. Nikt już bowiem nie kwestionuje ich prawa do pracy. Rozstrzygająca jest tutaj biologia kobiety jako potencjalnej matki. Polskie prawo pracy stawia pracodawcom szczególne wymagania w tym względzie, co sprawia, iż kobiety nie są chętnie zatrudniane. Powszechna ochrona pracy kobiet wyraża się w zakazie zatrudniania ich przy określonych rodzajach pracy, uznanych za szczególnie uciążliwe lub szkodliwe. Jeszcze bardziej rozbudowana jest ochrona pracy kobiet ciężarnych i karmiących. Są to dodatkowe zakazy zatrudniania, obowiązkowe przeniesienia na zalecenie lekarza do innej, lżejszej pracy, udzielanie dodatkowych zwolnień z pracy dla dokonania zleconych badań lekarskich. Wprowadzono też szereg uprawnień związanych z urodzeniem i wychowaniem dziecka, tj. urlopy macierzyńskie i wychowawcze, przerwy w pracy na karmienie piersią, dodatkowe dni wolne dla sprawowania opieki nad dzieckiem, zasiłek wychowawczy. Mając na względzie niechęć pracodawców, niektóre ustawodawstwa wprowadziły tzw. „parytet zatrud-nienia”, określający proporcje w zatrudnieniu - 50 % kobiet i 50 % mężczyzn. Bardzo poważnym problemem jest zaniżanie wynagrodzenia kobiet w stosunku do wykonujących taką samą pracę i znajdujących się w tej samej kategorii zaszeregowania mężczyzn. Jedyną bronią w takim wypadku jest oddanie sprawy do sądu pracy.

W stosunku do Kodeksu Napoleona ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy> z 25 lutego 1964 r. jest rewolucyjna. Stoi na stanowisku, że stosunki pomiędzy małżonkami podlegają zasadzie równości. Wyraża się to w tym, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie, zrównano pracę kobiet w domu z pracą zarobkową mężczyzn, małżonkowie wspólnie rozstrzygają o istotnych sprawach rodziny, a w braku porozumienia, każde z nich może zwrócić się do sądu, który powinien dążyć do ugody. Małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy, wierności, oraz współdziałania dla dobra rodziny. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a każde z nich jest zarówno obowiązane, jak i uprawnione do jej wykonywania. Sąd wydając wyrok rozwodowy musi rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem. Dokonując wyboru rodzica musi rozważyć, który z nich daje większe gwarancje należytego wykonywania obowiązków rodzicielskich. Sądy stoją na stanowisku, że ze względu na swoją konstrukcję psychiczną, jedynie kobieta jest w stanie temu podołać, co budzi sprzeciw ojców pozbawionych takiej możliwości.

²⁰ Obowiązujące na Spiszu i Orawie prawo węgierskie na ogół nie skodyfikowane, z wyjątkiem prawa małżeńskiego uregulowanego w 1894 roku, a opartego na założeniach laickich.