Magazyn6
7901

175

KOBIECA KWEST JA

kobiety prawo głosu w Szwecji, w roku 1920 — w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w roku 1923 — w Holandji. Dotychczas kobiety nie posiadają prawa głosu w Jugo-sławji, w Szwajcarji (gdzie przeprowadzony w roku i9²3 w tej sprawie plebiscyt wypadł negatywnie) oraz we Francji.

4. Ochrona pracy ;,kobiet. Ochrona pracy kobiet wiąże się z pierwszemi przepisami ustawowemi w zakresie normowania stosunków pracy przez państwo. Rychło zwrócono uwagę w państwach przemysłowych, że fatalne warunki pracy robotnic wpływają w sposób katastrofalny na zwyrodnienie rasy i upadek kultury. To też państwo, po dzieciach, zkolei roztoczyło opiekę nad kobietami. W roku 1842 Wielka Brytanja zabrania na mocy ustawy pracy kobiet pod ziemią. W roku 1847 wprowadza — po raz pierwszy w dziejach — ustawę ograniczającą do 10 godzin dziennie i 57 godzin tygodniowo pracę kobiet w przemyśle przędzalniczym, tkackim i w kopalniach; zaś ustawami z lat 1870, 1874 i 1878 rozszerza te przepisy również i na inne gałęzie przemysłu, a nawet ustawą od roku 1886 — również i na handel. W państwach kontynentalnych w związku z opóźnionym rozwojem przemysłu unormowano pracę kobiet nie wcześniej, niż pod koniec ubiegłego wieku. We Francji wprowadzono dla kobiet dopiero w roku 1892 — 12-godzinny dzień roboczy, którą to normę obniżono w roku 1904 do godzin 10-ciu. n-godzinny dzień pracy dla kobiet obowiązywał w Austrji od roku 1878, w Szwajcarji od r. 1887, w Niemczech od r. 1891. Zakaz pracy nocnej kobiet wprowadzono dopiero w wyniku przystąpienia wielu państw europejskich do konwencji międzynarodowej, uchwalonej w Bernie w roku 1906, a dotyczącej zakazu pracy nocnej kobiet w zakładach pracy, zatrudniających conajmniej 10-ciu robotników. Zakaz taki wprowadza Francja ustawą z roku 1910, Niemcy — ustawą z roku 1908, Austrja — z roku 1911. Ochronę macierzyństwa wprowadzono w drodze usta-wowei później niż inne przepisy z zakresu ochrony pracy kobiet. W Wielkiej Brytanji t. zw. Factory Act ustanowią w roku 1901 — czterotygodniową przerwę w pracy położnic. Francja, mimo powolnego wzrostu ludności normuje te sprawy dopiero ustawami z lat 1904, 1910, 1913. Równolegle z rozwojem ubezpieczeń społecznych, poczyna się wprowadzać obowiązek przedsię

biorcy zwalniania kobiet ciężarnych od pracy w ciągu kilku tygodni i prawo tych kobiet do zasiłku wypłacanego przez kasę chorych. W Niemczech, w związku z wczesnym rozwojem ubezpieczeń społecznych w tym kraju, już w okresie przed wojną nie wolno było zatrudniać kobiet w ciągu 8-miu tygodni w okresie przed i po porodzie (§ 137 Gewerbeordnung). Nowy okres rozwoju pracy kobiet rozpoczyna się po wojnie światowej. Podobnie jak we wszystkich innych działach polityki społecznej ujawnia rozwój ten i w tej dziedzinie szybkość tempa i zakres świadczeń bez porównania wyższy niż w okresie przedwojennym. Nowe przepisy, dotyczące warunków pracy kobiet, powstają już w ramach zupełnego politycznego równouprawnienia, na tle pracy zarobkowej kobiet, rozgałęzionej we wszystkich działach gospodarstwa. Przemiany te znalazły swój wyraz w traktacie wersalskim. Artykuł 427 tego traktatu, ustanawiając jakby wykaz zasad „szczególnie ważnych i pilnych" wymienia między niemi „zasadę jednakowej płacy za pracę tej samej wartości bez względu na pleć", oraz zasadę w myśl której „każde państwo winno zorganizować służbę inspekcyjną, w której skład wejdą kobiety". Już na pierwszej Międzynarodowej Konferencji Pracy, która się odbyła w Waszyngtonie w roku 1919, uchwalono dwie konwencje w sprawie pracy kobiet. Jedna z tych kon-wencyj dotyczy ochrony macierzyństwa, druga — pracy nocnej kobiet. Konwencja „w sprawie zatrudniania kobiet przed porodem i po porodzie" ustanawia możność przerwania pracy w związku z porodem na okres 12 tygodni, w ciągu których kobieta otrzymać ma wynagrodzenie „wystarczające na całkowite utrzymanie własne i dziecka w dobrych warunkach higjenicznych". Wysokość tego wynagrodzenia mają określić władze każdego kraju, wypłacane zaś ma ono być z funduszów publicznych lub na zasadzie specjalnego systemu ubezpieczeniowego. Nadto kobieta karmiąca ma prawo do dwóch przerw półgodzinnych opłaconych, wliczonych do czasu pracy. Wprowadzeniu tych zasad w życie sprzyjały względy polityki populacyjnej, jakkolwiek unormowano je w poszczególnych krajach w sposób różny. Wysokość świadczeń i długość okresu, kiedy kobiecie przysługuje prawo do zasiłku, zależna jest przedewszyst-kiem od rozwoju świadczeń ubezpieczenio-