Magazyn6
8001

176

KOBIECA KWEST JA

wych danego kraju. W niektórych krajach instytucje chroniące kobietę, powstały z inicjatywy społecznej o charakterze raczej opiekuńczym (Francja, Włochy). W roku 1937 konwencja o ochronie macierzyństwa ratyfikowana była przez 16 państw.

W sprawie piacy nocnej kobiet wyżej wspomniana konwencja waszyngtońska oznacza dalsze pogłębienie przepisów konwencji berneńskiej z roku 1906. Dotyczy ona mianowicie wszystkich zakładów pracy bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników, oraz nie przewiduje wyjątków uznawanych przez konwencję berneńską. Konwencja o zakazie pracy nocnej kobiet ratyfikowana jest przez 30 państw, w tej liczbie — w przeciwstawieniu do wielu innych takich konwencyj — również i przez państwa wielko-przemyslowe (Wielka Bry-tanja, Francja, Niemcy i Włochy). Polska tych dwóch wyżej wymienionych konwencyj dotychczas nie ratyfikowała, jakkolwiek przepisy obowiązujące w tych sprawach w Polsce różnią się naogół od przepisów tych konwencyj bardzo nieznacznie.

W Polsce, przepisy dotyczące ochrony macierzyństwa, zawarte są w ustawie o pracy kobiet i młodocianych z dnia 2. VII. 1924 roku oraz w przepisach ustawy o ubezpieczeniu społecznem z dn. 28. III. 1933 r. Przepisy te zapewniają dla kobiet, będących w ciąży, możność przerwania pracy na sześć tygodni przed porodem i 6 tygodni po porodzie — bez obowiązku pracodawcy płacenia za ten okres. Na wypadek macierzyństwa pracownica otrzymuje — po przebyciu 4-ch miesięcy ubezpieczenia w ciągu ostatnich 12 miesięcy — prócz pomocy lekarskiej i położniczej zasiłek połogowy w wysokości chorobowego (5°% zarobku robotnicy) — nie dłużej jednak, niż w ciągu 8-miu tygodni, oraz zasiłek dla matek karmiących. Uzupełnieniem tych przepisów jest nakaz o zakładaniu żłobków dla niemowląt w zakładach pracy, zatrudniających powyżej 100 kobiet, oraz

0    zwalnianiu kobiet karmiących na dwie półgodzinne przerwy, wliczane do czasu pracy. Wyżej wspomniana ustawa o pracy kobiet zawiera nadto zakaz pracy kobiet przy robotach ciężkich, niebezpiecznych

1    szkodliwych dla zdrowia i moralności, wyszczególnionych w rozporządzeniu z dnia 29. VII. 1925 roku. Zakaz pracy nocnej kobiet w Polsce w myśl ustawy o pracy kobiet z roku 1924 r. dotyczy wszystkich zakładów pracy bez względu na liczbę zatrudnionych pracownic oraz obejmuje nieprzerwany n-godzinny okres czasu.

Najtrudniejsza do zrealizowania jest — w zakresie wartości pracy kobiet — zasada równej płacy za równą pracę. Zasada ta wysunięta w roku 1904 na terenie międzynarodowym przez wiele organizacyj kobiecych, podjęta — jak już wyżej wymieniono — jako jedna z zasad podstawowych ochrony pracy robotników przez traktat wersalski — nie jest urzeczywistniona. Zasada ta natrafia bowiem nadal, mimo wszystkich przeobrażeń społecznych w zakresie pracy kobiet i ich uprawnień, na duży opór, wypływający z pewnego nacisku opinji publicznej narzekającej na niestałość i niepewność pracy kobiecej, a także na jej szkodliwość dla rozwoju życia rodzinnego i wychowania dzieci. Trudność uzyskania równej płacy za równą pracę wypływa również w niemniej szym stopniu z zbyt małej odporności społecznej kobiet, z braku dostatecznego rozwoju organizacyj zawodowych. Płaca kobiet jest naogól przeciętnie niższa, niż płaca mężczyzn we wszystkich krajach. Nawet w czasie wojny, gdy kobieta zastępowała pracę męską, płaca kobiet nie wynosiła więcej, niż 75% płacy męskiej.

Rozwój ochrony pracy kobiet wywołał ze strony samych organizacyj kobiecych dość duże zastrzeżenia. W roku 1928 utworzono organizację t. zw. drzwi otwartych (Open Door), która jednoczy zwolenników zakazu specjalnych przepisów ochrony pracy kobiet. Organizacja ta, bardzo rozpowszechniona w państwach skandynawskich, w Wielkiej Brytanji i w Stanach Zjednoczonych Ameryki, dąży do oparcia ustawodawstwa na rodzaju pracy nie zaś na odrębności płci. W myśl tej organizacji zakaz pracy nocnej kobiet, specjalne przerwy w prac> dla kobiet, zakaz pracy w pewnych działach przemysłu, utrudnia kobiecie dostęp do pracy i powoduje niższą płacę. Badania przeprowadzone nad wpływem przepisów ochronnych na stan zatrudnienia kobiet ujawniły wyniki nader niejednolite. W Niemczech stwierdzono stały wzrost pracy kobiet, mimo istnienia i rozwoju ustawodawstwa ochronnego, począwszy od roku 1878. Badania w Stanach Zjednoczonych Ameryki ujawniły zmniejszenie stanu zatrudnienia kobiet wykwalifikowanych w związku z wprowadzeniem zakazu pracy nocnej, natomiast stan pracy robotnic nie-