2711905545

266 Sławomir Żurek

ka BP (Lub-3538), gdy podścielające je piaski z głębokości 2,1 m na 324 ±52 ka BP W Jadwigowie glina zwałowa z głębokości 1,2 m miała wiek 274±46 ka BP (Lub-3517), piasek z 2,5 m - 497±83 ka BP (Lub-3518), a piasek z 3,5 m - 428±76 (Lub-3519). Nie analizując całego kontekstu geomorfologiczno-stratygraficznego można by uznać, że leżą tu koło siebie gliny ze zlodowacenia Odry i Nidy, a piaski z okresu interglacjału Zbójna podścielające glinę zlodowacenia Nidy dyskwalifikują w tym przypadku wyniki analizy TL. Ponieważ wyniki analizy składu petrograficznego również nie dały jednoznacznej oceny wieku osadów - autorzy związali osady glacjal-ne rejonu doliny Kamiennej ze zlodowaceniem Odry.

Wyniki interdyscyplinarnych badań prowadzonych w latach 1997-1999 nad geochronologią górnego czwartorzędu Polski z użyciem metody ^l4C, metod lumine-scencyjnych i metody uranowo-torowej, opublikowane w obszernej monografii (Pazdur i inni, red., 1999), wykazały (Stankowski i inni, 1999), że „po raz kolejny okazało się, jak trudne do datowania, jeśli nie wręcz niemożliwe, są gliny morenowe. Daty dla osadów środowiska wodnego charakteryzują się inwersjami, jak również wartościami trudnymi do przyjęcia z geologicznego punktu widzenia... wydaje się, że wiarygod-niejsze są wyniki datowania OSL. Rezultaty datowań luminescencyjnych potwierdzają potrzebę wręcz niezwykłej dbałości o właściwe geologiczne opracowywanie badanych profili, z których pobiera się próbki, a także ostrożność w zastosowaniu wyników datowania w stratygrafii”. W podsumowaniu książki W. Stankowski (1999) stwierdza, że „brak jest argumentów na zaistnienie w obrębie całego obszaru Polski, w tym również północnych rubieży pokrywy lądolodu wcześniejszej od tzw. stadialu głównego, tj. od około 22-18 tys. lat temu. Powołuje się na Skandynawów, gdzie J. Lundqvist (1982) stwierdził, że pokrywa lodowca vistulian I występuje tylko w północnej Szwecji (60-75 ka) pokrywa lodowca vistulian II (40-45 ka) na północ od równoleżnika Sztokholmu, a dopiero lodowiec vistulian III (25-13 ka) obejmuje całą Szwecję i kontynent europejski. Wypowiedział się na ten temat K. Tobolski (1991), który na podstawie prac J. Mangeruda (1981), H. Hirvasa i innych (1981) stwierdził, że lodowce nie nasunęły się na obszar Europy środkowej we wczesnym vistulianic. Podobne stanowisko zajął wytrawny znawca paleogeografii vistulianu S. Kozarski (1991). Stwierdzi! on, że „historia zdarzeń paleogeograficznych dolnej i początku środkowej części pełnego vistulianu nie jest w Polsce dostatecznie rozpoznana, gdyż brak jej przekonujących, stratygraficznych i paleobotanicznych podstaw. Projekt badawczy „Degla-cjacja północno-zachodniej Polski w latach —20 ka-10 ka BP” (Kozarski, 1995), w którym zastosowano cały szereg nowoczesnych metod paleogeograficznych, włącznie z analizą ¹⁴C, objął wyłącznie osady lessowe, a nie gliny morenowe.

Podział vistulianu na mniejsze jednostki stratygraficzne odpowiadające wahnięciom klimatu w stronę oziębień i ociepleń opiera się na badaniu serii z osadami organicznymi, organiczno-mineralnymi i mineralnymi (np. kreda jeziorna), które można datować metodą analizy pyłkowej czy analizy radiowęglowej. Dlatego krzywa klimatyczna vistulianu dla Niżu bazuje na stanowiskach osadów jeziornych i torfowych. Granica zlodowacenia Wisły w rejonach bezpośrednio przylegających od wschodu