2904666243

Zakończenie. Dydaktyka akademicka- przestrzenie możliwości rozwoju 471

Badania prowadzone przez interdyscyplinarne zespoły we wskazanych obszarach mogą przyczynić się do zbudowania wielowymiarowego obrazu dydaktyki akademickiej oraz stać się podstawą do projektowanych zmian. Niezwykle pożądane jest szersze włączenie się środowiska pedagogów w debatę nad edukacją wyższą i jej kondycją ukazujące m.in. ważne konteksty kulturowe edukacji, demaskujące dehumanizacyjne mechanizmy działania gospodarki rynkowej w obszarze szkolnictwa wyższego, przedstawiające odczytywanie i krytyczną analizę celów, którym edukacja służy. Ważną problematyką, którą należy wprowadzić do debaty, są także zagadnienia społeczno-psychologiczne związane z edukacją wyższą. W obszarze tym pojawia się wiele nowych problemów związanych z niskimi kompetencjami społecznymi studentów, w tym przede wszystkim kompetencjami komunikacyjnymi, których brak prowadzi do zaniku interakcji międzyludzkich. Zdaniem M. Zwyssiga¹ jest to być może następstwem umasowienia kształcenia na poziomie wyższym, które stopniowo gubi coraz bardziej jednostkę. Aby zmienić tę sytuację, potrzeba przebudowy celów kształcenia tak, by wzmacniały kompetencje komunikacyjne, ale też przeorientowania całej dydaktyki. Kolejny problem związany jest z praktyczno-zawodowym wymiarem kształcenia oraz z pogłębiającym się rozdźwiękiem pomiędzy oczekiwaniami studentów co do zdobycia praktycznych umiejętności a ofertą programową uczelni oraz działaniami zmierzającymi do integracji teorii i praktyki. To pytanie także o określenie zakresu kwalifikacji uzyskanych przez studenta wraz z dyplomem. Jak konstatuje T. Bauman, w Polsce obszar badań nad „przekładalnością” treści poszczególnych przedmiotów na konkretne umiejętności studenta jest stanowczo za mało penetrowany^{1 2}. Autorka zwraca uwagę na fakt, iż na terenie Niemiec istnieją specjalne ośrodki zajmujące się dydaktyką szkoły wyższej, które inicjują w ramach różnych dyscyplin nauki i na styku interesów gospodarczych oraz społecznych badania nad jakością kwalifikacji absolwentów. W Polsce mamy żywą tkankę przemian dokonanych zgodnie z wymaganiami KRK, które mogą stać się kierunkiem podjęcia badań nad szkolnictwem wyższym w omawianym zakresie.

Problematyka procesu kształcenia, a zatem dydaktyka akademicka w jej mikroperspektywie, jest najszerzej reprezentowana w pracach pedagogicznych i nie tylko pedagogicznych. Podejmowane badania mają jednak najczęściej charakter rozproszony. Praktyka akademickiego kształcenia studentów wymaga przeprowadzenia badań w kierunku identyfikacji paradygmatów obrazowanych, np. w przekonaniach osobistych nauczycieli, ich ideologiach edukacyjnych, które konstytuują cele działania, podejście do treści kształcenia, metody i formy kształcenia, sposób przeprowadzania kontroli i oceny oraz osobowe relacje między uczestnikami procesu kształcenia, ich przedmiotowy lub podmiotowy wymiar.

1

   Patrz M. Zwyssig, Hochschuldidaktik der Betriebswirtschaftslehre..., dz. cyt., s. 14-15.

2

   Patrz T. Bauman, Dydaktyka szkoły wyższej — ujęcie dyscyplinarne, dz. cyt., s. 176—177.