2906542701

RECENZJE 279

wianych badań oraz streszczenie dyskusji, przygotowane przez specjalistą, który przewodniczył obradom odpowiedniej sesji.

Poszczególne rozdziały omawiają: (1) pomiary tlenu we krwi, (2) utlenowanie krwi, (3) oddychanie tkankowe, (4) dyfuzją tlenu we krwi i w tkankach, (5) modele matematyczne transportu tlenu we krwi i w tkankach, (6) zaopatrzenie w tlen ośrodkowego układu new^rowego (dwa rozdziały), (7) zaopatrzenie w tlen różnych narządów, (8) wspólne aspekty zaopatrzenia w tlen, (9) wymianą oddechową gazów i metabolizm tkanki nowotworowej (dwa rozdziały), (11) zaopatrzenie w tlen tkanki mięśniowej oraz (12) perinatalne zaopatrzenie w tlen.

Jak widać to już z zestawienia zawartości książki, obejmuje ona właściwie wszystkie podstawowe aspekty transportu tlenu w organizmie.

W rozdziale dotyczącym technik pomiarowych zwraca uwagą propozycja metodyki jednoczesnej rejestracji lokalnej tkankowej prężności tlenu i aktywności bioelektrycznej tkanki nerwowej, opis techniki przeżyciowej lokalizacji elektrody tlenowej w badanej tkance (kłębek szyjny), propozycja metody stale napotykającego na bardzo duże trudności ciągłego rejestrowania Po₂ we krwi ludzi (autorzy stosują pomiar w sztucznym zespoleniu tętniczo-żylnym), nadająca się również do prac doświadczalnych. Nowe możliwości pomiaru wewnątrzkomórkowego stężenia tlenu in situ rokuje opisana w jednej z prac metoda z wykorzystaniem kwasu pyreno-masłowego (PBA) (tłumienie fluorescencji w obecności tlenu).

Ponadto przedstawione są różne inne techniczne zagadnienia pomiarów tlenu w tkankach.

W drugim rozdziale zaleźć można nowe informacje o mechanizmie wpływu DPG na metabolizm erytrocytów i ich funkcję transportu tlenu, o wpływie zmian hematokrytu na transport tlenu w organizmie i in.

Kolejny rozdział przedstawia szereg aktualnych zagadnień komórkowej kontroli oddychania mitochondrialnego związku powinowactwa hemoglobiny do tlenu i zaopatrzenia tkanek w tlen, dysocjacji oksyhemoglobiny krwi ptaków i in.

Istotne dane dotyczące zagadnień dyfuzji tlenu w organizmie zawiera dalsza część książki. Szczególnie interesujące są prace poświęcone „ułatwionej” (facilitated) dyfuzji tlenu i jej przebiegu w obecności hemoglobiny i mioglobiny oraz matematycznej analizie procesu.

Próby matematycznego modelowania oddechowej funkcji krwi i dyfuzji tlenu w tkankach zarysowują nowy kierunek opisu tych procesów. Ciekawa jest propozycja matematycznego modelowania transportu tlenu w niedokrwistości oraz stochastycznego modelu transportu tlenu do mózgu.

Duża grupa prac poświęcona jest różnym aspektom transportu i utylizacji tlenu w mózgu w normie i doświadczalnej patologii. Na uwagę zasługuje tu m.in. praca dotycząca mózgowej reakcji tkankowej na wstrząs, hipoksję i udar, praca kwestionująca związek między wzrostem mózgowego przepływu krwi a kwasicą mleczano-wą w hipoksji oraz podkreślająca znaczenie neurogennej kontroli mózgowych naczyń oporowych. Nowe i ‘ważne dane przynosi praca dotycząca zmian rozmieszczenia jonów w mózgu w wyniku anoksji oraz farmakologicznej analizy autoregulacji prężności tlenu w mózgu, z koncepcją „tkankowego czujnika tlenowego” i in.

W innej części książki omówione są szczegółowe zagadnienia transportu tlenu do różnych tkanek (rogówka, siatkówka, nerki i in.).

W kolejnym rozdziale przedstawione są m.in. nowe dane dotyczące hetero-genności komórek pod wzglądem cech rozpuszczalności tlenu i czynników fizycznych determinujących wysokie stężenie tlenu w mitochondriach, zapotrzebowanie na tlen tkanki płucnej, zagadnienie funkcji chemoreceptorów zatokowych w warunkach hipoksji bez hiperkapnii, bardzo interesujące dane przemawiające przeciw koncepcji lokalnej kontroli zaopatrzenia jelit w tlen z udziałem mechanizmu miogennego i in.

Liczne prace dotyczą wymiany gazowej w tkance nowotworowej.