2906542883

[7] CYKL NUKLEOTYD0W PURYNOWYCH 175

ność wartości K_m enzymów z różnych gatunków i różnych tkanek może być wyrazem różnorodności funkcji jaką spełnia reakcja katalizowana przez ten enzym w różnych tkankach i w różnych stanach metabolicznych.

W wątrobie szczura występują dwa izoenzymy syntetazy adenylobur-sztynianowej (34). Różnią się one immunologicznie, powinowactwem do substratów (Tabela 2), wrażliwością na działanie niektórych inhibitorów i wartościami punktów izoelektrycznych. Izoenzym M wydaje się być idenytczny z enzymem występującym w mięśniach szkieletowych, natomiast izoenzym L występuje tylko w wątrobie. Ocenia się, że w wątrobie szczura 45°/o białka enzymatycznego stanowi forma M, a 55°/o forma L (34).

Syntetaza adenylobursztynianowa hamowana jest przez produkty reakcji, jak również przez szereg nukleotydów purynowych i pirymidynowych (31, 32). Nukleotydy purynowe są silniejszymi inhibitorami aniżeli nukleotydy pirymidynowe, natomiast nukleozydy i wolne zasady nie wywierają działania hamującego. Spośród nukleotydów efekt hamujący zmniejsza się w kolejności: nukleotydy monofosforanowe, dwufosforano-we, trójfosforanowe (32). Strukturalne analogi substratów lub produktów takie jak: bursztynian, argininobursztynian i kabamoilofosforan są także inhibitorami syntetazy adenylobursztynianowej (31, 32). Hamowanie przez bursztynian jest kompetycyjne w stosunku do asparaginianu, natomiast niekompetycyjne w stosunku do IMP i GMP (31).

Reakcja katalizowana przez syntetazę adenylobursztynianową występuje w przemianach komórkowych w miejscu rozgałęzienia szlaków metabolicznych prowadzących do syntezy nukleotydów adeninowych i gua-ninowych (Ryc. 2). Nasuwa to przypuszczenie, że aktywność tego enzymu może podlegać ścisłej regulacji. Wyniki badań kinetycznych wysoce oczyszczonych preparatów syntetazy adenylobursztynianowej nie wskazują jednakże by enzym ten przejawiał właściwości enzymu allosterycz-nego. Wydaje się, że szybkość reakcji katalizowanej przez ten enzym kontrolowana jest głównie przez stężenia substratów, produktów i inhibitorów. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że oba szlaki metaboliczne przedstawione na rycinie 2, konkurują o wspólny substrat jakim jest IMP. W wielu tkankach, jak np. w łożysku, oba enzymy współzawodniczące o IMP, a mianowicie dehydrogenaza IMP i syntetaza adenylobursztynianowa, mają wartości K_m tego samego rzędu — co czyni te reakcje szczególnie podatne na regulacyjny wpływ zmian stężeń substratów. Przemawia za tym także fakt, że stałe inhibitorowe K[ adenylobursztynianu, AMP, XMP, GMP i GDP są tego samego rzędu wielkości co K_m dla IMP. Również obserwacja, że wartości K_m syntetazy adenylobursztynianowej z mięśni szkieletowych królika dla IMP, oraz Ki dla AMP są tego samego rzędu wielkości co ich stężenia w komórce wskazuje, że zmiany stężeń IMP i AMP mogą regulować szybkość syntezy adenylobursztynianu.