2906542924

[19] CYKL NUKLEOTYDOW PURYNOWYCH 187

nacja asparaginianu (19, 26, 66). Tę drogę wytwarzania amoniaku jako produktu katabolizmu aminokwasów ilustruje rycina 6. W ujęciu przedstawionym na rycina 6 dezaminacji ulega asparaginian, a nie glutaminian. Glutaminian powstający w wyniku transaminacji różnych aminokwasów z a-ketoglutaranem jest donatorem grupy aminowej w reakcji katalizowanej przez aminotransferazę asparaginianową.

Cały szereg obserwacji wskazuje, że amoniogeneza mięśniowa przebiega przy udziale cyklu nukleotydów purynowych. Mięśnie szkieletowe charakteryzują się wyjątkowo niską aktywnością dehydrogenazy gluta-minianowej i wyjątkowo wysoką aktywnością dezaminazy AMP (Tabela 6). Wiadomo również, że mitochondria izolowane z mięśni szkieletowych szczura nie uwalniają amoniaku podczas inkubacji z glutaminianem; mają natomiast zdolność hydrolizowania glutaminy do amoniaku i kwasu glutaminowego (67).

Tabela 6

Porównanie aktywności dezaminazy AMP i dehydrogenazy glutaminianowej w różnych tkankach

szczura* (19)

Tkanka	Aktywność*** dezaminazy AMP	Aktywność** dehydrogenazy ■ glutaminianowej
Wątroba	7 W O	248
Kora nerki	12,6	130
Mózg	14.7	32
Serce	1.6—4,4	11
Płuca	5,2	11
1 Śledziona	12,0	9,9
1 > Jądra	5,5	4,2
| Przepona	—	2,3
Mięśnie szkie-
letowe	127,0	1,3

• Aktywności enzymów zestawione w tabeli wyrażone są jako umole * 8 tkanki-¹ x min'¹.

•• Aktywność dehydrogenazy glutaminianowej mierzono w kierunku reduktywnej aminacji a-ketoglutaranu w pH 7,4.

••• Aktywność dezaminazy AMP mierzono w pH 7,2.

Mięśnie szkieletowe są tkanką w której odbywają się bardzo intensywne przemiany aminokwasów. W spoczynku mięśnie szkieletowe uwalniają do krwi znaczne ilości alaniny i glutaminy (68, 69). Jak to widać z danych zawartych w tabeli 5 pracy mięśniowej towarzyszy zwiększona amoniogeneza i równocześnie zmniejszenie uwalniania alaniny i glutaminy.

Wątroba jest drugą oprócz mięśni szkieletowych tkanką intensywnie zaangażowaną w katabolizm aminokwasów. Amoniak wytworzony w wątrobie z przemian aminokwasów jest u zwierząt ureotelicznych zużywany do biosyntezy mocznika. Do niedawna mocno ugruntowany wydawał się