2910489807

76

Konferencje

lizie Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich, pokazał oblicze poety-katastrofisty, umieszczając jednocześnie jego utwór wśród arcydzieł liryki polskiej. Z tego referatu Gałczyński wyłonił się jako podmiot poszukujący sensu egzystencji, doświadczający i dobra, i zła ze strony świata, ale starający się przezwyciężyć tragiczność dzięki stawianiu pytań bez odpowiedzi, np. „A kiedy minie Twoja burza/ czy przyjmiesz do Twych rajów tchórza?” Słowo tragizm zaś, najczęściej przewijające się w tekście dr. Ossowskiego wyostrzyło czujność pozostałych odkrywców, którzy niemal chóralnie zawtórowali pytaniu profesora Burko-ta: Czy to Wykowski tragizm, czy tragiczność?

Inne pytanie towarzyszyło Gabrieli Bogdańskiej, odkrywającej nowe oblicze Sienkiewiczowskiego Qjio vadis. Czy to powieść anty-chrześcijańska? — zastanawiała się studentka, przytaczając opinie znanych krytyków oraz analizując opisy Rzymu cesarskiego i Zatybrza chrześcijańskiego. Kontrast w ujęciu obu światów na łamach powieści starał się wytłumaczyć prof. Burkot, przybliżając mało znane konteksty dzieła Sienkiewicza.

Z pewnym dystansem odniesiono się natomiast do propozycji badawczych dr Marii Ostasz, dotyczących kategorii dzieciństwa w literaturze współczesnej, którą, ku zaskoczeniu zebranych okazała się była rozpocząć już Maria Konopnicka swoim wierszykiem: Co słonko widziało? Doktor Ostasz próbowała pokazywać, że dziecko jest równorzędnym partnerem ludzkiego bytowania, a zabawa stanowi podstawowy aspekt jego egzystencji. To wszystko już było, stwierdzili uczestnicy wyprawy, nie negując jednak konieczności podejmowania badań na polu literatury dla dzieci, ale zauważając naglącą potrzebę zmiany środków literaturę tę opisujących.

Wiele emocji wzbudził referat prof. Stanisława Stabro, poruszający problematykę holocaustu. Autor skomentował stosunki polsko-żydowskie, parafrazując słowa Słonimskiego: „Ten nie jest z ojczyzny mojej”. Posługując się znanym rozróżnieniem na ofiarę, kata i świadka, przytaczał liczne przykłady literackie i dokumentarne, potwierdzające konflikty między Polakami i Żydami w okresie II wojny światowej. I właśnie owa różnorodność zebranego materiału, a także zbyt mały nacisk położony na problem ratowania i ocalania stanowiły główne zarzuty pozostałych badaczy, nie mogących się pogodzić z łączeniem dyskursu scjentystycznego z moralis-tycznym.

Nieco inną płaszczyznę, leżącą najbliżej tej odkrytej już przez dr. Bauera, badała mgr Beata Klaudia Sosin. Komentując jej pracę, dotyczącą reportaży lat 70., słuchacze podzielili się na dwie grupy: tych, którzy z problemem propagandy zetknęli się osobiście (i ci wyrażali przede wszystkim swoją wdzięczność za podjęcie tego tematu) oraz tych, którzy w latach przywoływanych przez autorkę dopiero się rodzili i poruszane problemy traktują jak prawdziwe odkrycia archeologiczne. Tę grupę zainteresowało przede wszystkim pojawienie się pojęcia „matrix”, którym mgr Sosin nazwała uwięzienie w systemie.

Na zakończenie piątkowych obrad uczestnicy wyprawy, za sprawą mgr Magdaleny Roszczynialskiej, przenieśli się w świat księżniczek — Strzyg i Wiedźmina. Porównanie opowiadań Zmorskiego i Sapkowskiego oraz dokładne ich oświetlenie za pomocą metody badawczej Proppa niejednokrotnie wywoływało uśmiech na trochę zmęczonych odkrywaniem tylu różnorodnych płaszczyzn literatury twarzach.

Przedmiotem badań archeologów są najczęściej rzeczy stare, mające swoją historię, ewokujące tajemnicę. Ostatni dzień tej prawdziwej ekspedycji przez epoki zdominowała kategoria starości. W trzech odsłonach pokazał ją prof. Bolesław Faron. Sięgając do Historii starości Minoisa i Boisa, przybliżając Baśń zimową Przybylskiego, a przede wszystkim analizując wyznaczniki świata poetyckiego Kawalca, który na starość przemienił