2918586968

62

DANUTA KĘPA-FIGURA, PAWEŁ NOWAK

nieograniczony dostąp do wiedzy. Podkreślana wielokrotnie otwartość społeczeństw, ustępowanie pola społeczeństwom demokratycznym przez społeczeństwa zamknięte i totalitarne powinna udrażniać i ujednolicać kanały informacyjne. Miałoby to uniemożliwić manipulację i kreowanie określonych postaw i poglądów przez użycie gatunków informacyjnych. Tworzenie ponadpaństwowych struktur politycznych i gospodarczych (np. Unii Europejskiej) przez społeczeństwa demokratyczne powinno doprowadzić do uniwersalizacji. A w konsekwencji do uwolnienia wiadomości i newsów emitowanych przez media różnych krajów od wpływów kulturowych. Jednak tak naprawdę przekroczenie granic „własnego języka”, a więc również narodowego JOS byłoby możliwe tylko przez maksymalną scjentyfikację komunikacji medialnej (choć i to miałoby związek z JOS). Niestety ponieważ, jak słusznie zauważa E. T. Hall: „Kultura jest po prostu komunikacją” [Mattelart 2004: 14], brak, neutralizacja czynnika kulturowego w JOS prowadzi do zerwania komunikacji. Być może z tego względu obiektywne informowanie wymaga (zdaniem uczestników komunikacji) komentarza. „Czysta wiadomość” staje się przedmiotem dyskusji, zostaje wyinterpretowana przez dziennikarzy i odbiorców, a tym samym włączona do JOS. Konieczność wykorzystania JOS w akcie komunikacji może być uznana za jedną z przyczyn ewolucji gatunków informacyjnych w ostatnich latach. Wzrost dynamiki komunikacji, jej interakcyjność w sposób konieczny implikuje wykorzystanie kategorii JOS, odejście od wiedzy naukowej na rzecz mariażu potoczności i naukowości.

Czy w takim razie istnieje nowy, niezależny medialny obraz świata? Przedstawione analizy pokazują, że w mediach dziennikarze dokonują operacji na potocznym JOS, bo nie można stworzyć nowego językowego obrazu świata. Medialny obraz świata jest więc jedynie reinterpretacją JOS, a nie nową wartością czy jakością.

Bibliografia:

J. Apresjan: Semantyka leksykalna, Wrocław 1980.

J. Bart miński, R. Tokarski: Językowy obraz świata a spójność tekstu, [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów, pod red. T. Dobrzyńskiej, Wrocław 1986.

R. Grzegorczyków a: Pojęcie językowego obrazu świata, [w:] Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 1990.

R. Kapuściński: Lapidarium V, Gazeta Wyborcza - Duży Format 2002, 16.

D. Kępa-Figura: Kategoryzacja w komunikacji językowej (na przykładzie leksemu ptak), Lublin, w druku

A. M a ń c z y k: Wspólnota językowa i jej obraz świata. Krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera, Zielona Góra 1982.

A. Mattelart: Społeczeństwo informacji, Kraków 2004.

R. Tokarski: Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993. R. Tokarski: Kulturowe i tekstotwórcze aspekty profilowania, [w:] Profilowanie w języku i w tekście, pod red. J.Bartmińskiego, R. Tokarskiego, Lublin 1998.

R. Tokarski, P. Nowak: Językowy obraz świata a perswazyjna funkcja tekstów (o poszukiwaniu wspólnoty kulturowej), [w:] Język. Teoria-dydaktyka, pod red. B. Gresz-czuk, Rzeszów 1999.