PRZYPISY
CZĘŚĆ PIERWSZA: LUDZIE
Rozdział 1. Panny kandydatki
1 ABSłon, list M.St. Paca do D. Izdebskiej z 6 X 1677.
2 Kronika III benedyktynek radomskich, s. 8.
3 W. Szołdrski, wyd., Miscellanea żukowskie.
4 Tu i dalej w tym rozdziale dane o poszczególnych zakonnicach czerpię z mojej kartoteki.
5 W. Podlewski, Św. Brygida..., s. 117 n.
6 Testament Wincentego Wołłowicza, zob. M. Borkowska, Dekret w niebieskim ferowany par-
lamencie, s. 197.
7 S. Brzechffa, Najprzewielebniejsza..., s. 6.
8 Kronika III benedyktynek radomskich, s. 5.
9 F. Jaroszewicz, Matka świętych, Polska, s. 194.
10 S. Brzechffa, dz. cyt., s. 9; Kronika III benedyktynek radomskich, s. 5.
11 Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 3.
12 Klasztory karmelitanek bosych, t. l, s. 48 nn. i 152 nn.
13 F. Jaroszewicz, dz. cyt., s. 414.
14 J. Leclercą, Monks and Love..., s. 914.
15 Sesja 25, cap. 18; por. Reguła chełmińska, s. 157.
16 Reguła chełmińska, s. 154 nn.
17 Reguła... karmelitanek bosych, konstytucje 18.
18 H. Malewska, Listy staropolskie..., s. 286; M. Borkowska, Dekret..., s. 91 n.
19 AGAD AR VIII 36.
20 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 50.
21 B. Fabiani, Warszawska pensja wizytek, s. 186 n.
22 ANI, Kopia kroniki pp. norbertanek z Płocka.
23 ABLw B 2, s. 20.
24 Reguła chełmińska, s. 136.
25 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 36.
26 Kronika II benedyktynek radomskich, s. 1.
27 ABernJóz 129, s. 33 i 163.
Rozdział 2. Quadrima Christo nubilis
1 F. Zamoscen, Pszczółka w bursztynie; cytują A. Dygat i A. Rybak, Odrodzenie klasztoru
zwierzynieckiego..., s. 180.
2 Sesja 25, cap. 15, 17 i 20; por. Reguła chełmińska, s. 106 i 157.
3 ASA 3/B, s. 16.
4 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 349.
5 Z. Pięta, Polskie klaryski..., s. 103.
6 M. Borkowska, Liczebność i skład osobowy...
7 ABernJóz 129.
8 AArchPozn A 2 4a/2; por. J.M. Giżycki, Kimbarówka.
9 K. Kramarska-Anyszek, Dzieje klasztoru..., s. 151 nn.
10 Reguła św. Brygidy, 22.
11 W. Chotkowski, Historia polityczna..., s. 17.
12 Reguła chełmińska, s. 157.


350
qu " B- Wanat, Zakon karmelitów bosych w Polsce, s. 635.
14 Reguła chełmińska, s. 136 n.
15 J. Kitowicz, Opis obyczajów..., s. 98.
16 Por. K. Górski, Zofia Dulska ksieni toruńska...
17 Reguła i konstytucje wizytek, wstęp do konstytucji.
18 AGAD AR VIII 283, list M. Mortęskiej do M.K. Radziwiłła z 7 VII 1590.
19 W. Szołdrski, Miscellanea żukowskie, passim.
20 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 62 i 84.
21 K. Górski, Anna Maria Marchocka..., s. 22.
22 Tenże, Historiografia zakonna..., s. 10.
23 ANI, Kopia kroniki pp. norbertanek z Płocka.
24 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 368.
25 ABernJóz 129, passim.
26 F. Jaroszewicz, dz. cyt., s. 254 nn.
27 J. Morawski, Ambona Ducha Św., przedmowa.
28 ANI A 23 i A 28-34, passim; Liber Mortuorum...
29 B. Fabiani, Warszawski dwór Ludwiki Marii, s. 84 i 104.
30 ANI, Kopia kroniki pp. norbertanek z Płocka.
31 B. Wanat, dz. cyt., s. 627.
32 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 47.
33 Jan z Turrekrematu, Na św. Benedykta opata regułę wykład, s. 628 n.
34 Reguła św. Brygidy, s. 10.
Rozdział 3. Agata ze świata, a w zakonie Beata
1 Reguła chełmińska, s. 155.
2 A. Dygat i A. Rybak, dz. cyt., s. 181.
3 Reguła i konstytucje wizytek 44.
4 Reguła dla mnichów, r. 57.
5 Cytuję za regułą chełmińską, s. 170.
6 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 32.
7 Reguła toruńska (1626), konstytucje, s. 60.
8 J. Ch. Pasek, Pamiętniki, s. 329 i 392.
9 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 82.
10 ABLw E 13.
11 ABWil A 21, s. 233 n.
12 ABWil F 11, s. 127-137.
13 J. Gajkowski, Benedyktynki sandomierskie, s. 48 n.
14 BN rkps inc. "Dispositio operis..."
15 ABWil F 11, s. 128; por. ABLw E 13.
16 J. Ataman, W. H. Sierakowski..., s. 265 n.
17 K. Dąbrowski, Rozwój wielkiej własności..., s. 90.
18 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 19.
19 W. Szołdrski, Miscellanea żukowskie, s. 354-359.
20 J. Fankidejski, Klasztory żeńskie diecezji chełmińskiej, s. 82; W. Podlewski, Św. Brygida..., s.
115 n; PANKr rkps 2335.
21 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. l, s. 258.
22 Z. Pięta, Polskie klaryski..., s. 239.
23 AWiWa A 25.
Rozdział 4. O dalszym progresie w cnotach i aplikacji do nich
1 Świątobliwe życie..., s. 33.
2 ABWil A 19.
3 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 261.
4 Tamże, s. 164.
5 Reguła chełmińska, s. 168 n. i 178 nn.
6 P. Wiązkiewicz, Matka Franciszka Teresa Kotowiczówna, s. 15 n., 20.
7 BRacz 152, s. 12.
8 K. Górski, wyd., Kierownictwo duchowe... (Nauki panny ksieni).
9 Reguła dla mnichów, 58.
10 Kórnik, rkps St. Kiełczewski, Sposób życia.
11 Reguła i konstytucje wizytek, 44.
12 AWiWa A 24/XXVI.
13 Ossolineum, rkps 6936 I.
14 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 15.
15 ABPrzem, Metryka, s. 133.
16 F. Ribera, Żywot św. Teresy od Jezusa, s. 252.
17 Reguła chełmińska, s. 230.
18 ABSierpc B 4.
19 A. Dygat i A. Rybak, dz. cyt., s. 181.
20 Z. Pięta, dz. cyt., s. 108.
21 Reguła św. Brygidy, 10.
22 F. Ribera, dz. cyt., s. 251 i 157 n.
Rozdział 5. A co z tym posagiem?
1 ABWil B 3.
2 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 69.
3 ABWil A 21 (Reguła Wołłowicza), s. 239.
4 Akt fundacji, por. M. Borkowska, Miscellanea brygitańskie...
5 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 43.
6 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. l, s. 253; t. 2, s. 368; tenże, Bernardyni polscy, t. l, s. 261.
7 J. Ch. Pasek, Pamiętniki, s. 329.
8 ASzar Chełm, Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 137-278 (rachunki pominięte w wyda-
niu).
9 B. Wanat, dz. cyt., s. 639; por. AGAD AR IV t. l, kop. 8, list St. A. Radziwiłła do A.L.
Radziwiłła z 3 VI 1645.
10 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 368.
11 ABWil C 41.
12 AMłyn 966.
13 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 38.
14 ABSierpc B 4.
Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 70.
ABWil A 20, s. 53.
Kronika I benedyktynek radomskich, s. 18 i 39.
ABPrzem, Metryka, s. 129.
351
Rozdział 6. "Z Niebem dziś wchodzi w traktat..."
1 J. Ch. Pasek, dz. cyt., s. 393.
2 Reguła chełmińska, s. 227.
3 Reguła... karmelitanek bosych, konstytucje 16.


352
4 AWiWa, zbiór WaBr 2.
5 Reguła św. Brygidy, 10.
6 Reguła chełmińska, s. 243 n.; Reguła toruńska, konstytucje, s. 77.
7 Reguła chełmińska, tamże.
8 ABernJóz 151, s. 8.
9 AwiWa, zbiór WaBr 2.
10 Reguła św. Brygidy, 11.
11 AWiWa, zbiór WaBr 2.
Rozdział 7. Znakomita zakonnego panieństwa ozdoba - konsekracja
1 M. Grymosz TJ, Święta przez pustynię zakonną droga, wstęp.
2 Reguła chełmińska, s. 257.
3 ADiecChełm Monast. l, s. 44.
4 M. Grymosz, dz. cyt., wstęp.
5 A. Ch. Załuski, Kazania, które się naprędce zebrać mogły...
6 ABWil F 11, s. 60-63.
7 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 65 n.
8 AArchWar IV 2.1.1362, s. 83 n.
Rozdział 8. Familia klasztorna
1 ADiecChełm, zbiór ABTor 8.
2 AGAD AR VIII 323, s. 70 i 90 nn.
3 Klasztory karmelitanek bosych w Polsce..., t. 4, s. 25.
4 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 16.
5 ABSierpc A 3, s. 92.
6 E. Janicka-Olczakowa, Zakony żeńskie w Polsce, s. 754.
7 ABWil A 5.
8 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 115.
9 Np. ABŻarn K 3.
10 AArchWar IV 2.1.1362, s. 78 n.
11 Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 86.
12 Tamże, s. 106.
13 ABernJóz 129, s. 155.
14 ABWil B 16.
15 F. Bogdan, Geneza i rozwój klauzury zakonnej, s. 320.
16 F. Jaroszewicz, dz. cyt., s. 577.
17 Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 46.
18 Np. ABWil A 7, s. 56.
19 R. Gustaw, Klasztor i kościół..., s. 86 i 125 nn.
20 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 66.
21 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. 2, s. 389.
22 R. Gustaw, dz. cyt., s. 86.
23 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 69.
24 Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 228.
25 Tamże, passim.
26 ABWil A 21, s. 286.
27 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 222, 316, 321.
28 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 293 i 298.
29 Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 46.
Kronika benedyktynek poznańskich, s. 55.
Np. kronika IV benedyktynek radomskich, s. 27; por. F. Bogdan, dz. cyt., s. 303, przypis 15.
Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 45; J. Łukaszewicz, Krótki opis..., s. 104.
B. Fabiani, Warszawska pensja wizytek, s. 181.
BCzart 3650 (r. 1772).
Np. AwiWa D I passim; por. także M. Borkowska, Szkoła benedyktynek wileńskich.
AWiWa D 71.
ABSierpc B 4.
ANI G 5.
AWiWa F l, s. 5.
Zarys historii klasztoru... w Staniątkach, s. 81.
J. Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t. l, s. 394.
Por. M. Topińska, Kościól sakramentek, s. 47; M. Borkowska, Szkoła benedyktynek wileńskich,
s. 87.
St. Karwowski, Klasztor pp. cysterek w Ołoboku, s. 72-81.
ABWil B 13.
E. Janicka-Olczakowa, dz. cyt., s. 777.
AWiWa F l, s. 1.
Tamże C 23.
M. Borkowska, Jezuici i ich duchowość w oczach polskich mniszek.
J. Fankidejski, dz. cyt., s. 77.
St. Kamińska, Klasztory brygidek..., s. 178.
ADiecPrzem 177, s. 47.
Muzeum Archidiec. Warsz., Akt fundacji brygidek grodzieńskich.
AArchWar IV 2.1.1362, s. 104 i 254.
Reguła chełmińska, s. 109.
Sądząc po nazwiskach; p. ABWil B 10 i C 41.
ABSłon: umowa z 20 IV 1700 i kwity z 1703-1753.
Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej; Kronika benedyktynek sandomierskich, passim.
Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 36.
Tamże, s. 30.
Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 177.
Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 122.
AGAD AR VIII 74, pkt 8.
Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 59 n.
353
Rozdział 9. Wspólnota
1 Reguła... karmelitanek bosych..., 19.
2 Reguła św. Brygidy, 12.
3 M. Borkowska, Liczebność i skład osobowy...
4 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. 2, s. 372.
5 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 66.
6 M. Borkowska, Zakony żeńskie w Polsce w okresie potrydenckim...
1 W. Podlewski, dz. cyt., s. 111.
8 AArchWar IV 2.1.1362, s. 228.
9 St. Kamińska, dz. cyt., s. 180.
10 W. Szołdrski, Miscellanea żukowskie, s. 336-353.
Reguła... karmelitanek bosych, 20.
12 Reguła Urbana IV dla klarysek, 2.


354
13 M. Borkowska, Zapiski kronikarskie norbertanek płockich...
14 Reguła chełmińska, s. 28 n.
15 Reguła i konstytucje wizytek, 1.
16 Reguła chełmińska, s. 115.
17 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 18.
18 Reguła i konstytucje wizytek, 1.
19 AWiWa C 26.
20 AArchGniezn, Księga wszystkich spraw konwentu..., s. 172.
21 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 33 nn.
22 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 316.
23 ABLw E 16.
24 J. Lileyko, Życie codzienne w Warszawie za Wazów, s. 222.
Rozdział 10. O żarzliwości i spustoszałości
1 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 350.
2 Reguła chełmińska, s. 235.
3 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 176; ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich,
s. 68.
4 Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 43.
5 ABJTor l c.
6 Pierwsze wydanie Berdyczów 1762, czwarte w r. 1939!
7 BCzart rkps 3650, r. 1772.
8 ADiecPłock Acta Episcopalia 47, s. 9.
9 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 110.
10 ABłom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 60.
11 Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 8.
12 AArchWar IV 2.1.1362, s. 9.
13 Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 6; ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s.
140.
14 BJ rkps 7479 II (benedyktynek lwowskich).
15 BCzart rkps 3650, rok 1771.
16 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 20.
17 Patrz: ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 65 nn; BiblSand G 1362, s. 22, 66,
116, 189.
18 M. Borkowska, Dominikanki i dominikanie w Górze Kalwarii.
19 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 109 n.
20 ABWil B 5, sprawa D. Kiewliczówny; por. M. Borkowska, Klasztor w roli więzienia, s. 182 n.
21 K. Górski, Historiografia zakonna..., s. 200.
Rozdział 11. Lata życia, zgon - i komplikacje po zgonie
1 K. Górski, Historiografia zakonna..., s. 4.
2 M. Borkowska, Liczebność i skład osobowy...
3 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 27.
4 W. Szołdrski, Miscellanea żukowskie, s. 336 i 349.
5 Reguła chełmińska, s. 63.
6 Muzeum Aren. Warsz., ceremoniał brygidek grodzieńskich.
7 K. Górski, Historiografia zakonna..., s. 228 n.
8 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 110; Gajkowski, dz. cyt., s. 153.
9 ABLw B 2, s. 18.
Kronika benedyktynek poznańskich, s. 315.
Reguła św. Brygidy, 27.
Św. Benedykta reguła dla mnichów, 4.
Reguła chełmińska, s. 63.
Muzeum Arch. Warsz., ceremoniał brygidek grodzieńskich.
ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 17.
Reguła chełmińska, s. 64.
Tamże, por. ceremoniał brygidek (jw., przypis 14).
AGAD AR VIII 324 r. 1738 i 1757; o innych pogrzebach passim.
Reguła chełmińska, s. 65; por. ABLw C 12.
Kronika I benedyktynek radomskich, s. 122.
ABLw B 2, s. 25.
ABŁom, Kronika benedyktynek łomżyńskich, s. 3.
Kronika benedyktynek toruńskich, s. 307.
Kronika I benedyktynek radomskich, s. 40.
Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 83.
Kronika benedyktynek poznańskich, s. 82.
Tamże, s. 50.
Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 73.
ABLw B 2, s. 27.
Przypisy
355
CZĘŚĆ DRUGA: DOM
Rozdział 12. Dom wspólnej samotności
1 W. Bazielich, Klaryski sądeckie..., s. 180 nn.
2 Reguła... karmelitanek bosych, 91 i 93.
3 Tamże 99.
4 J.M. Giżycki, Kimbarówka, s. 35.
5 Reguła św. Brygidy passim.
6 ABWil A 6 (1746).
7 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 344; por. Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 17.
Rozdział 13. Jak się klasztor budowało
1 Reguła św. Brygidy, 20.
2 I. Rosińska, Benedyktynki od Nieust. Adoracji..., s. 194.
3 K. Górski, Od religijności do mistyki, s. 108.
4 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 5 n.
5 ADiecChełm, zbiór ABTor 26.
6 ADiecPłock, Acta Episcopalia 53, s. 47.
7 Tamże 35, s. 622.
8 Reguła św. Brygidy, 20.
9 PANKr rkps 2003, s. 12 i 15.
10 AMŁyn 62.
11 ABWil A 20, s. 4.
12 AGAD AR VIII 324, passim.
13 Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 27.
14 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 99.
15 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 132, 147, 154.


356
Rozdział 14. Miejsca regularne
1 Z. Pięta, dz. cyt., s. 176.
2 Reguła św. Brygidy, 12.
3 B. Wanat., dz. cyt., s. 628.
4 Tamże, passim.
5 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 68.
6 Ossolineum, rkps 6936 I, s. 9 n., 46 n.
7 AArchWar IV 2.1.1362, s. 30.
8 Tamże, s. 28 n.
9 AGAD AR VIII 357, s. 25
10 Reguła chełmińska, s. 67.
11 Dyrektorium refektarki: AWiWa A 21.
12 AArchWar IV 2.1.1362, s. 34.
13 Tamże, s. 27.
14 WAPKr Aug. 156, 1770 pkt 1.
15 ADiecPrzem 163, s. 739.
16 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 431.
17 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 71.
18 Reguła chełmińska, s. 83.
19 ABKP 10/29, s. 201.
20 ABernJóz 151, s. 37.
21 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 60, 70, 78.
22 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 125.
23 ADiecChełm, zbiór ABTor 8, list z 29 VII 1787.
24 Reguła Urbana IV dla klarysek, 13 i 16.
25 ABSierpc B 4.
26 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 227.
27 AWiWa A 20/YI.
Rozdział 15. Habitacja panieńska
1 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 47.
2 H. Domańska, Żarnowiec, s. 18.
3 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 58.
4 AArchWar IV 2.1.1362, s. 252 n.
5 Reguła i konstytucje wizytek 5.
6 AArchWar IV 2.1.1362, s. 257.
7 AGAD AR VIII 324, s. 363.
8 Tamże 323, s. 78.
9 WAPKr Aug. 156, 1770, pkt 34.
10 Reguła chełmińska, s. 100.
11 AWiWa A 15, s. 143 n; A 31, s. 8 n.
12 Reguła... karmelitanek bosych, 60.
13 Tamże 110.
14 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 39.
15 Reguła i konstytucje wizytek, 23.
16 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 57.
17 ABSłon, umowa z A. Przecławskim z 15 II 1694.
18 AGAD AR VIII 323, s. 37.
19 St. Karwowski, dz. cyt., s. 101.
20 Reguła i konstytucje wizytek, 5.
21 BRacz 152, s. 12.
22 ABWil C 41.
23 AGAD AR VIII 324, s. 298.
24 Tamże 323, s. 40.
25 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 96.
26 Tamże, s. 64.
27 AArchWar IV 2.1.1362, s. 27.
28 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 53, 63, 72.
29 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 109.
30 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 386.
31 Ossolineum, rkps 6936 I, rozdział 5.
32 AWiWa A 31, s. 38.
33 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 25.
34 AGAD AR VIII 323, s. 41.
35 B. Wanat, dz. cyt., s. 674.
36 Biblioteka klasztoru w Żarnowcu, sygn. Std. Żarn 55.
37 Reguła chełmińska, s. 97.
38 BRacz 152, passim.
39 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 60
40 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 47.
41 Reguła i konstytucje wizytek, 40.
42 AArchWar IV 2.1.1362, s. 26.
43 Ossolineum, rkps 6936 I, rozdział 13.
44 B. Wanat, dz. cyt., s. 673.
45 Reguła i konstytucje sióstr wtórego habitu zakonu kaznodziejów, Instrukcja br. Humberta
generała zakonu, s. nlb.
46 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 108.
Rozdział 16. Klauzura
1 F. Bogdan, dz. cyt., s. 249 n.; por. M. Borkowska, Praktyka klauzury u benedyktynek polskich.
2 Pommersches Urkundenbuch..., t. 7, s. 268 n.
3 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 7.
4 Tamże, s. 322.
5 Reguła chełmińska, s. 90.
6 Por. Kronika benedyktynek poznańskich, s. 83.
7 F. Bogdan, dz. cyt., s. 306 n.; por. Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 26.
8 ADomGr A l, s. 347; B 1.
9 Reguła... i konstytucje abo prawa sióstr zakonnych s. Katarzyny Seneńskiej, wstęp.
10 K. Górski, Od religijności do mistyki, s. 100.
11 F. Bogdan, dz. cyt., s. 319 n.
12 Tamże, s. 320, przypis 23.
13 BJ rkps 7483, s. 98.
14 ANI A 27-29.
15 ABSierpc B 4.
16 F. Bogdan, dz. cyt., s. 320.
17 ABSierpc A 3.
357


358
Rozdział 17. Dilexi decorem domus tuae
1 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 31.
2 Reguła... karmelitanek bosych, 98.
3 Reguła i konstytucje wizytek, 5.
4 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 63 nn.
5 ADiecChełm, zbiór ABTor 7.
6 Kronika benedyktynek chełmińskich, passim.
7 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 71.
8 R. Gustaw, dz. cyt., s. 94.
9 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 97.
10 AGAD AR VIII 324, s. 358.
11 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 166.
12 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 41.
13 Tamże, t. 2, s. 34.
14 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 120.
15 J. Ataman, dz. cyt., s. 265.
16 Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 93 n.
17 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., passim.
18 Kronika benedyktynek chełmińskich, passim.
19 AGAD AR VIII 324, passim.
20 Tamże, s. 367.
21 AWiWa A 15, s. 144 n.
22 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 60.
23 ASA 1/BR, pkt 23.
24 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 132.
25 Reguła i konstytucje wizytek, 5.
26 AWiWa A 21/X.
CZĘŚĆ TRZECIA: REALIA NAJPROSTSZE
Rozdział 18. Święte ubóstwo
1 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 33.
2 Reguła św. Klary, 6.
3 Reguła Urbana IV dla klarysek 21.
4 BJ, rkps 7483, s. 48.
5 Reguła i konstytucje wizytek, 5.
6 W. Chotkowski, dz. cyt., s. 137.
7 ABernJóz 151, s. 36.
8 WAPKr Aug 156, 1770, pkt 2.
9 AAugKr, Kronika z lat 1865-1924, s. 6 n.
10 AGAD AR VIII 324, passim.
11 Tamże passim, por. W. Bazielich, Klaryski starosądeckie..., s. 219.
12 K. Górski, Pisma ascetyczno-mistyczne..., s. 140.
13 PAN Kr, rkps 2335, s. 155.
Rozdział 19. Co panny jadły i piły
1 Reguła... karmelitanek bosych, 66.
2 Reguła chełmińska, wstęp (niepaginowany) i s. 69.
3 ASzarCh, rkps Kronika benedyktynek Chełmińskich, passim.
4 AWiWa A 31.
5 K. Górski, Od religijności do mistyki, s. 103.
6 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 13 n.
7 Tamże, s. 200 i 205.
8 Tamże, t. 2, s. 71.
9 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 70.
10 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 108 n.
11 ABSierpc A 3, s. 56.
12 R. Gustaw, dz. cyt., s. 121.
13 ABernJóz 99, s. 151 nn.
14 ASzarCh, rkps Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 362.
15 BUW, rkps 154, s. 42.
16 AWiWa C 24.
17 AGAD AR VIII 324.
18 AWiWa D 4.
19 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 96.
20 ABSierpc A 3, s. 72.
21 Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 25.
22 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 53 i 56.
23 Reguła chełmińska, s. 100.
24 Reguła toruńska, konstytucje, s. 21
25 Reguła pierwotna św. Klary 4, ogólnikowo także: Reguła Urbana IV dla klarysek, 22 i Reguła
karmelitanek bosych, 96.
26 ABStan, Regestr sióstr... klasztoru staniąteckiego, s. 111.
27 J. Ataman, dz. cyt., s. 267.
28 Ossolineum, rkps 6936 I, rozdz. 12.
Rozdział 20. O amikcie, czyli odzieży
1 Św Benedykta reguła dla mnichów, 55.
2 Reguła chełmińska, s. 100.
3 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 60.
4 AWiWa A 31, s. 7 n.
5 Reguła św. Brygidy, 4.
6 ABSierpc B 4; BRacz 152, passim.
7 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 170.
8 Reguła św. Brygidy, 4.
9 Doroteusz z Gazy, Nauki ascetyczne, s. 50.
10 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 55.
11 Reguła Urbana IV dla klarysek, 4.
12 Reguła chełmińska, s. 97.
13 Rozprawa o szkaplerzu, dodana do wydania reguły św. Benedykta, w przekładzie Szczygiels-
kiego.
14 ABLw A 4.
15 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 61.
16 ABSierpc B 4.
17 ABWil F 22, rozmyślanie I.
18 G. Uth, Rys historyczno-biograficzny zakonu augustiańskiego w Polsce, s. 239 n.
19 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. l, s. 273.
20 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 60.
359


360
21 F. Bogdan, dz. cyt., s. 301.
22 AWiWa A 15, s. 126.
23 Reguła chełmińska, s. 99.
24 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 75 n.
25 AWiWa A 15, s. 126.
26 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 66.
27 WAPKr, zbiór Aug. 156, r. 1770, pkt. 8.
28 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 273.
29 ABWil A 19.
Rozdział 21. Percepta i ekspensa
1 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 37.
2 ASzarCh, rkps Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 382.
3 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 37; AGAD AR VIII 324, s. 429.
4 ABWil C 73.
5 Tamże, C 14.
6 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 71.
7 ADiecChełm, zbiór ABTor 29.
8 R. Gustaw, dz. cyt., s. 123 nn.
9 Por. także ABLw G 16.
10 R. Gustaw, dz. cyt., s. 127.
11 Tamże, s. 94.
12 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 323.
13 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. l, s. 259.
14 Reguła i konstytucje wizytek, 14.
15 J. Ataman, dz. cyt., s. 267.
Rozdział 22. Jako się panny gospodarstwem bawiły
1 Reguła chełmińska, s. 52.
2 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 312.
3 AGAD AR VIII 74.
4 Reguła chełmińska, s. 36.
5 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., passim.
6 Z opowiadań s. Bogumiły Łukaszewicz o ksieni staniąteckiej H. Szczerbiance; jak na XX wiek
to już był anachronizm.
7 AGAD AR IV 697, list z 8 II 1648.
8 ABWil A 9, s. 109.
9 Tamże, C 67.
10 M. Rej, Żywot człowieka poczciwego, księga II, w: Pisma prozą i wierszem, s. 72 nn.
11 ABLw B 6, s. 529 n. Uwspółcześnienie języka jest dziełem dziewiętnastowiecznej kopistki
12 ABWil C 67.
13 ASzarCh, rkps Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 391.
14 W. Odyniec, Życie i obyczaje ludu pomorskiego w XVII i XVIII wieku, s. 64 n.
15 ABWil B 16, nie datowane pismo z końca XVII w.
16 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 57.
Rozdział 23. O jurydykach i łykach
1 ABSierpc B 5.
2 ABSłon, akta dot. posesji miejskich 1721.
Przypisy
Tamże, passim (dokumenty w dawnym układzie archiwum rozproszone po wielu fascykułach).
Tamże, wyrok sądu komisarskiego z 11 VII 1752.
Tamże, kwit za podymne za r. 1790.
AWiWa, zbiór WaBr A 7; por. M. Borkowska, Miscellanea brygitańskie.
ADiec Chełm, zbiór ABTor 29.
Tamże, 23.
Tamże, 29.
J. Fankidejski, dz. cyt., s. 154.
ABWil A 19.
Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 27 n.
361
Rozdział 24. Jako się panny procesowały
1 ABSłon, list A. Owłoczymskiej z 17 V 1643 z Orszy.
2 Reguła chełmińska, s. 55 n.
3 ABWil C 25.
4 Tamże, C 27.
5 Tamże, C 28.
6 Tamże, C 69.
7 Tamże, C 86.
8 Reguła chełmińska, s. 53.
9 ABWil C 65.
10 Tamże, A 19.
11 Tamże, C 69.
12 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 162.
13 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 56 n.
14 J. Kitowicz, dz. cyt., s. 98.
15 R. Gustaw, dz. cyt., s. 59 nn. i 123.
16 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 303.
17 St. Brzechffa, dz. cyt., s. 70 nn.
18 Kronika IV benedyktynek radomskich, s. 3.
19 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 15 n.
20 St. Karwowski, dz. cyt., s. 44.
21 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 54 n.
22 ABLw E 16.
CZĘŚĆ CZWARTA: STRUKTURY
Rozdział 25. Posłuszeństwo według reguły
1 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 5.
2 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 312.
3 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 4, s. 168.
4 Np. Św. Benedykta reguła dla mnichów, 71.
5 Por. M. Borkowska, Między tradycją a powrotem do źródeł.
Rozdział 26. Panna przełożona
1 ABernJóz 151, s. 42.
2 AArchWar IV 2.1.1362, s. 15.
3 R. Gustaw, dz. cyt., s. 83 n. i 196.
361
362
4 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 7.
5 Reguła chełmińska, s. 118.
6 Tamże.
7 ABWil C 36.
8 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 7.
9 Reguła św. Brygidy, 19.
10 AWiWa A 15, s. 104.
11 Reguła i konstytucje wizytek, 24.
12 Reguła... karmelitanek bosych, s. 137 n.
13 Reguła chełmińska, s. 7.
14 Tamże, s. 133.
15 Tamże, s. 119.
16 Tamże, s. 7 n.
17 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 280 n.; por. K. Górski, Matka Mortęska..., s. 110 n.; M.
Borkowska, Mniszki, s. 85 n.
18 AArchWar IV 2.1.1362, s. 29, 39, 53 n.
19 Reguła i konstytucje wizytek, 29.
20 Reguła chełmińska, s. 2 nn.
Rozdział 27. Człowiek do pastorału
1 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 77.
2 Reguła chełmińska, s. 118.
3 Reguła i konstytucje wizytek, 47.
4 Reguła chełmińska, s. 6.
5 Reguła św. Augustyna, 25.
6 ADiecPłock, Acta Episcopalia 35, s. 624; 37, s. 1137.
7 D. Buenner, Madame de Bavoz, s. 34.
8 Rkps z Partridge Green, s. 11.
9 Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 156 nn.
10 Tamże, s. 122.
11 Tamże, s. 159.
12 ABLw E 16.
13 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 107 nn. i 132.
14 R. Gustaw, dz. cyt., s. 60 n.
15 Rkps z Partridge Green, s. 32 nn.
16 Tamże, s. 12 n.
Rozdział 28. Ciotki i macoszki
1 Reguła chełmińska, s. 110.
2 Tamże, s. 111 n.
3 Reguła i konstytucje wizytek, 22.
4 AArchWar IV 2.1.1362, s. 51 nn. i 157.
5 Reguła chełmińska, s. 111.
6 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 343.
7 AWiWa A 19, s. 164.
8 Reguła i konstytucje wizytek, 22.
9 Reguła... karmelitanek bosych, 97.
10 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 203.
11 Reguła chełmińska, s. 35 n.
Przypisy
12 Tamże, s. 126 nn.
11 Reguła i konstytucje wizytek, 32.
14 Reguła chełmińska, s. 10 n.
15 Reguła... karmelitanek bosych, 116 i 119-121.
16 Reguła i konstytucje wizytek, 31 i 47.
17 J. Kitowicz, dz. cyt., s. 93 n., 96 n.
18 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 217.
19 Np. ABWil A 3, passim.
20 AArchWar IV 2.1.1362, s. 227 n.
21 R. Gustaw, dz. cyt., s. 84.
22 Reguła... karmelitanek bosych, 116.
23 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 53 i 66; por. Reguła chełmińska, s. 38; Reguła i konstytu-
cje wizytek, 37.
24 Np. ABSierpc B 4 (1782); por. ADiecPłock 268, s. 301.
25 Reguła chełmińska, s. 134.
26 Reguła i konstytucje wizytek, 35.
27 ABWil A 5, pkt 10; A 21, s. 127; por. AArchWar IV 2.1.1362, s. 76.
28 BRacz rkps 152.
Rozdział 29. Obediencja
1 M. Borkowska, Zakony żeńskie w Polsce w okresie potrydenckim.
2 ADiecChełm, Monast. 1.
3 Cytuje K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 12.
4 Tamże, s. 51; por. E. Janicka-Olczakowa, dz. cyt., s. 751.
5 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 431 n.
6 K. Górski, Matka Mortęska..., s. 31.
7 E. Janicka-Olczakowa, dz. cyt., s. 750.
8 ADiecPłock, Acta Episcopalia 40, s. 365 nn.; por. M. Borkowska, Zapiski kronikarskie norber-
tanek płockich.
9 W. Szołdrski, Miscellanea żukowskie, s. 366; por. J. Fankidejski, dz. cyt., s. 27 nn.
10 ANZ 39, s. l n.
11 St. Karwowski, dz. cyt., s. 53.
12 J. Kitowicz, dz. cyt., s. 98 n.
13 M. Borkowska, Księga metrykalna bydgoskiego klasztoru, s. 308 nn.
14 Klasztory karmelitanek bosych..., t. l, s. 38.
15 BCzart 3650, r. 1780.
16 ABSłon, list M. St. Paca z 6 X 1677.
17 Kronika II benedyktynek radomskich, s. 2.
18 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 51.
19 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 25.
20 Tamże, s. 21 nn.
363
Rozdział 30. Tertium, które non dabatur
1 Por. M. Borkowska. Two Attempts at Self-Government...
2 Kronika benedyktynek Chełmińskich, s. 191 n.
3 Tamże, s. 193.
4 Tamże, s. 191.
5 Tamże.
6 Sobór trydencki, sesja 25, cap. VII; por. F. Bogdan, dz. cyt. s. 292.


364
' ADiecChełm, zbiór ABTor 26, list z 4 VI 1627.
8 M. Borkowska, Mniszki, s. 31 nn., 62 nn.
9 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 256.
10 Kronika benedyktynek chełmińskich, passim, Kronika benedyktynek poznańskich, passim.
11 ABJTor i c; K. Górski, Matka Mortęska..., s. 157.
12 Tenże, Kierownictwo duchowe..., s. 186 nn.
13 Reguła chełmińska, s. 45 n.
14 ABSierpc B 5.
15 Reguła toruńska, list "kongregacji kardynalskiej", s. nlb po tekście reguły.
16 M. Borkowska, Benedyktynki, s. 162.
17 Taż, O prawo dla Boga, s. 127 i 158 n.
18 Patrz: Reguła i konstytucje wizytek, 47.
Rozdział 31. Wobec Kościoła i świata
1 Wizytacje Rozrażewskiego, Fontes II, s. 307.
2 ADiecChełm G 26, s. 32.
3 ABWil B 10.
4 ADiecChełm, akta diec. łuckiej, rkps Status animarum parochiae luceoriensis.
5 M. Borkowska, Bractwa przy kościołach benedyktynek polskich, w: Słownik mniszek benedyk-
tyńskich w Polsce.
6 ADiecPrzem 177, s. 25 n.
7 ANI A 9.
8 Tamże, G 6.
9 AGAD AR VIII 324, s. 523.
10 ABSłon, akty "konfraterni" z franciszkanami (25 V 1682) i benedyktynami (18 XI 1754).
11 Kronika benedyktynek poznańskich, lata 1655-1657 (s. 86 n.).
12 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 75 nn.
13 Rękopis z Partridge Green, s. 30.
14 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 98.
15 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 53.
16 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 46.
17 Tamże, s. 102.
18 Tamże, t. 4, s. 56.
19 Rękopis z Partridge Green, s. 7 n.
20 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 26 n. i 48.
21 Tamże, t. 2, s. 33; por. B. Wanat, dz. cyt., s. 661; B. Fabiani, Habit królewny.
22 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 105.
23 W. Smoleński, Przewrót umysłowy w Polsce XVIII w., s. 325 n.
24 Tamże, s. 333.
25 Tamże, s. 321.
26 AArchWar IV 2.1.1362, s. 215.
27 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 224.
Rozdział 32. Miejsce w społeczeństwie
1 Cytuje H. Malewska, Listy staropolskie, s. 34.
2 Kronika benedyktynek toruńskich, s. nlb (rok 1660).
3 Klasztory karmelitanek..., t. 4, s. 88.
4 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 366.
5 AGAD AR VIII 283, s. 11.
6 Tamże 324, s. 663.
7 M. Borkowska, Dekret w niebieskim ferowany parlamencie, s. 137 nn.
8 AWiWa A 7.
9 VL, t. 3, s. 96.
10 ABSłon, list bpa J. N. Kossakowskiego z 7 XI 1807, regulujący sprawę obligacji mszalnych
klasztoru; por. M. Borkowska, Problemy siedemnastowiecznych fundacji, s. 267 nn.
11 VL, t. 2, s. 471.
12 AWiWa A 15, s. 27.
13 AGAD AR VIII 283, s. 49.
14 ABWil A 20, s. 3.
15 AGAD AR V 15584 nr 4.
16 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 113.
17 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 32.
18 K. Górski, Historiografia zakonna, s. 61.
19 M. Borkowska, Mniszki, s. 62 nn.
20 Klasztory karmelitanek..., t. l, s. 10.
21 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 40.
22 Tamże, s. 55.
23 I. Rychlik, dz. cyt., s. 36.
24 AGAD AR VIII 324, s. 452.
25 Tamże, s. 235 i 357; por. 275 i 396.
26 ABWil C 75.
27 Tamże, B 16.
28 Reguła chełmińska, s. 55.
29 F. Bogdan, dz. cyt., s. 320.
30 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 99.
31 ABWil B 16.
32 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 192.
33 ABWil B 16.
34 Tamże, B 17.
35 Kronika II benedyktynek radomskich, s. 4 n.
36 Kronika III benedyktynek radomskich, s. 11.
37 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 54; ABWil B 17 i C 91.
38 Zarys historii pp. benedyktynek w Staniątkach, s. 60.
365
CZĘŚĆ PIĄTA: CYKLE I ZAKŁÓCENIA
Rozdział 33. Dwadzieścia cztery godziny
1 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 14.
2 Reguła św. Brygidy, Extravagantes 65.
3 Ossolineum, rkps 6936 I, rozdział 1.
4 R. Gustaw, dz. cyt., s. 91.
5 G. Uth, dz. cyt., s. 240.
6 Reguła i konstytucje wizytek, 18.
7 Św. Benedykta reguła dla mnichów, 20.
8 Reguła chełmińska, s. 33.
9 AGAD AR VIII 323, s. 87 n.; J. Ataman, dz. cyt., s. 261; ABWil A 5; AArchWar IV 2.1.1362,
s. 78 i 254 nn.


366
10 AArchWar IV 2.1.1362, s. 82.
11 Tamże, s. 26.
12 M. Borkowska, Medytacje mińskie, wstęp.
13 M. Grymosz, dz. cyt., przedmowa.
14 Zob. M. Borkowska, Benedyktynki, s. 164 n.
15 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 86.
Rozdział 34. Siedem dni tygodnia
1 Reguła pierwotna św. Klary, 3.
2 Reguła św. Brygidy, 17; por. ABKP 8/27 s. 251.
3 Ossolineum, rkps 6936 I, rozdział 19.
4 Reguła chełmińska, s. 29.
5 Reguła i konstytucje wizytek, dyrektorium s. 353.
6 ASA, 3/B, s. 24.
7 Reguła i konstytucje wizytek, 21.
8 Rkps z Partridge Green, s. 35.
9 WAPKr, Aug 156, pkt 4.
10 K. Kantak, Bernardyni polscy, t. 2, s. 379.
11 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 102.
12 F. Jaroszewicz, dz. cyt., s. 400.
13 K. Górski, Od religijności do mistyki, s. 187 nn.
14 ABWil F 25, medytacja 1.
15 Florian Jaroszewicz, Matka świętych Polska, Kraków 1737.
16 Stefan Wielowieyski, Nowe żywoty świętych, 4 tomy, Kalisz 1735-1739.
17 AGAD AR VIII 324, s. 497 nn.
18 Reguła i konstytucje wizytek, 16.
19 Reguła toruńska, konstytucje, s. 41.
20 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 75.
21 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 31.
22 AArchWar IV 2.1.1362, s. 26.
23 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 27.
24 Reguła... karmelitanek bosych, 104 n.
25 AGAD AR IV 697, list 2.
26 Reguła chełmińska, s. 43 n.
27 K. Kantak. Franciszkanie polscy, t. 2, s. 343.
28 AGAD AR VIII 74 pkt 4.
29 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 211.
30 Reguła chełmińska, s. 47 n.
31 AArchWar IV 2.1.1362, s. 199.
32 K. Górski wyd., Nauki panny ksieni, zob.: Kierownictwo duchowe, s. 102.
33 J. Swastek, Św. Brygida szwedzka i zakon Najśw. Zbawiciela..., s. 342 n.
34 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 12 n.
Rozdział 35. Dwanaście miesięcy
1 ABLw D 4, s. 49 i 117.
2 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 41.
3 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 112.
4 ABLw D 4, wkładka.
5 ABWil F 24; por. M. Borkowska, Medytacje mińskie.
6 AGAD AR VIII 324, s. 228.
7 W. Bazielich, Klaryski starosądeckie..., s. 219.
8 ABLw D 4, s. 109.
9 Tamże, s. 110 n.
10 Reguła i konstytucje wizytek, 38.
11 ABWil F 12, s. 88 nn.; por. M. Borkowska, Triduum sacrum u benedyktynek nieświeskich.
12 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 412.
13 ABWil F 12, s. 104 nn.
14 Tamże, s. 136.
15 R. Gustaw, dz. cyt., s. 93.
16 ABŁom, Kronika benedyktynek chełmińskich, passim.
" ABLw D 4, s. 75 nn.
18 J. Gajkowski, dz. cyt., s. 83.
19 AGAD AR VIII 324, s. 249 i in.
20 ABWil F 1.
21 Tamże, F 12, s. 153.
Rozdział 36. Choroba
1 Np. Św. Benedykta reguła dla mnichów, 36; Reguła i konstytucje wizytek, 39.
2 AWiWa A 22 nr XVIII i XIX.
3 Reguła... karmelitanek bosych, 109.
4 Reguła toruńska, konstytucje, s. 41.
5 AWiWa C 22, list Kotowiczówny do Branickiej.
6 ABSłon, list Sohanówny do Drobyszówny, z Zadusza 3 X 1670.
7 AArchWar IV 2.1.1362, s. 173 n.
8 J. Gajkowski, dz. cyt., s. 143.
9 Kronika benedyktynek poznańskich, s. 97.
10 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 89.
11 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 36.
12 Tamże, s. 212.
13 ANI A 28.
14 AGAD AR VIII 324 s., 298 i in.
15 H. Augustynowicz-Ciecierska, Kronika benedyktynek ormiańskich, s. 137.
16 Rkps z Partridge Green, s. 56.
17 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 70.
18 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 43.
19 AGAD AR VIII 324, s. 247 i 311.
20 Reguła św. Brygidy; Konstytucje Piotra z Alwastru, 49.
21 ABSierpc B 4, "Ordynacja albo porządek odprawiania nabożeństwa" (1625).
22 AWiWa D 71.
23 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 386.
24 ABWil A 19.
25 Reguła i konstytucje wizytek, 39.
26 ASA, Bl/BR s. 38.
27 ABWil A 19.
28 AGAD AR IV 697 nr 16 nn.
29 W. Bazielich, Klaryski starosądeckie..., s. 220.
30 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 73.
31 AWiWa C 22.


368
32 AGAD AR IV, t. 54, kop. 693.
33 AWiWa, zbiór WaBr 8.
34 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 11.
35 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 73.
36 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 119.
37 J. Fankidejski, dz. cyt., s. 147.
38 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 220.
39 Kronika I benedyktynek radomskich, s. 40.
Rozdział 37. Furie żywiołów i ludów
1 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 42 i 44.
2 H. Augustynowicz-Ciecierska, dz. cyt., s. 140.
3 Rkps z Partridge Green, s. 29 n. i 63.
4 K. Kantak, Franciszkanie polscy, t. 2, s. 348.
5 J. Gajkowski, dz. cyt., s. 57.
6 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 112.
7 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 207.
8 H. Augustynowicz-Ciecierska, dz. cyt., s. 140.
9 ABWil A 19.
10 H. Augustynowicz-Ciecierska, dz. cyt., s. 137 n.
11 Klasztory karmelitanek bosych..., t. l, s. 22 n.
12 J. Łukaszewicz, dz. cyt., s. 118.
13 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 8 n.
14 Wyd. K. Górski, Historiografia zakonna, s. 209 nn.
15 Kronika II benedyktynek radomskich, s. 3.
16 ANI A 27.
17 Tamże.
18 ANI A 30.
19 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 77.
20 ABSłon, list M. St. Paca z 22 IX 1673.
CZĘŚĆ SZÓSTA: MUZY KLASZTORNE
Rozdział 38. Euterpe - czyli o muzyce i śpiewie
1 ABStan, Życiorysy zakonnic staniąteckich, s. 36.
2 Reguła... karmelitanek bosych, 49.
3 Tamże 169.
4 Kronika i konstytucje wizytek, 11.
5 Objaśnienia św. Joanny Franciszki do konstytucji wizytek; w wydaniu z roku 1695 strony nlb
na końcu.
6 ABWil F 12, s. 151.
7 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 18 i 65.
8 Reguła chełmińska, s. 30 n.
9 Reguła toruńska, konstytucje, s. 7.
10 ABWil A 21, s. 86.
11 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 335.
12 Reguła św. Brygidy, Extravagantes 10.
13 ADiecPrzem 177, s. 196.
14 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 332.
15 Reguła chełmińska, s. 31.
16 ABWil A 21, s. 86 n.
17 AGAD AR VIII 323, s. 19.
18 Tamże 324, s. 304, 407-412, 494...
" J. Gajkowski, dz. cyt., s. 164.
20 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 59 n.
21 T. Maciejewski, Papiery muzyczne po kapeli klasztoru pp. benedyktynek w Staniątkach.
22 W. Bazielich, Ze studiów nad muzyką w Starym Sączu, s. 426.
23 ANI A 7.
24 A. Nowowiejski, Płock,.., s. 594.
25 J. Gajkowski, dz. cyt., s. 140 n.: o Katarzynie Muszyńskiej.
26 R. Gustaw, dz. cyt., s. 63: o Eleonorze Gołuchowskiej.
27 J. Gajkowski, dz. cyt., s. 153.
28 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 60.
29 ABLw D 4, s. 3.
30 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 71 i 95.
31 AGAD AR VIII 324, s. 430.
32 J. Gołos, Rękopisy i druki liturgiczno-muzyczne z klasztoru wizytek w Warszawie, s. 129; T.
Olszewski, Muzykowanie w kościele ss. wizytek w Warszawie.
33 Kronika benedyktynek toruńskich, s. 220.
34 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 95.
35 Tamże, s. 83.
36 AGAD AR VIII 324, s. 334, 474 i 521.
37 Ossolineum, rkps 6936 I, r. 3.
38 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 254, 371.
39 W. Łyjak, Przyczynki do dziejów muzyki u pp. benedyktynek w Sandomierzu, s. 26 n.
40 Reguła chełmińska, s. 31.
41 ADiecPrzem 96, s. 57 n.
42 Świątobliwe życie... Zofii Sieniawskiej, s. 176.
Rozdział 39. Urania - czyli pisma o rzeczach niebieskich
1 St. Brzechffa, dz. cyt., s. 67.
2 K. Górski wyd., Pisma ascetyczno-mistyczne benedyktynek reformy chełmińskiej.
3 A. Czyż, Teksty mistyczne i ascetyczne wczesnego baroku oraz Światło i słowo.
4 K. Górski, Pisma ascetyczno-mistyczne..., s. 81.
5 ABWil F 24, s. 101 nn.; por. M. Borkowska, Medytacje mińskie.
6 K. Górski, Od religijności do mistyki, s. 190 n.
7 Wyd. tenże, Historiografia zakonna..., s. 46 nn.
8 Wyd. tenże, Autobiograficzne zapiski m. Barbary...
9 Tenże, Od religijności do mistyki, s. 114; por. C. Gil, Ku Chrystusowej pełni.
10 Rkps z Partridge Green, s. 6.
11 K. Górski, Zarys dziejów duchowości, s. 253 nn.
12 J. Gajkowski wyd., Zabytek ascezy niewieściej...
13 K. Górski, Kierownictwo duchowe..., s. 19 nn.
14 AArchWar IV 2.1.1362, s. 43-67.
15 Tamże, s. 167 n.
16 Objaśnienia do konstytucji wizytek; w wydaniu z r. 1695 strony nlb na końcu.
17 BJ rkps 7481 II, s. 3, 27, 120.
18 M. Borkowska, Wokół zaginionego żywotu Anny Omiecińskiej
369


370
Rozdział 40. Philobiblia - muza księgozbiorów
1 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 75.
2 Tamże, s. 295.
3 I. Rychlik, Kościół i klasztor pp. benedyktynek w Jarosławiu, s. 18.
4 Tamże, s. 21.
5 Biblioteka klasztoru w Żarnowcu, Std. żarn. 65.
6 Tamże, Std. wil. 5: A. Stefanowicz, Dzieło zbawienia ludzkiego, Kraków 1678.
7 H. Szwejkowska, Biblioteka klasztoru cysterek w Trzebnicy, s. 11.
8 P.P. Gach, Mienie polskich zakonów i jego losy w XIX wieku, s. 15.
9 AWiWa D 71.
10 Tamże.
11 W. Bazielich, Klaryski starosądeckie..., s. 220.
12 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 3, s. 71.
13 AWiWa D 71.
14 I. Rychlik, dz. cyt., s. 18 nn.
15 Np. ABWil A 7.
16 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 210.
17 St. Brzechffa, dz. cyt., s. 67.
18 BJ rkps 5350, s. 254.
19 Kronika benedyktynek chełmińskich, s. 161.
20 Skarby niebieskich tajemnic, Zamość 1698.
21 Jana Kasjana eremity o żywocie i ćwiczeniach ludzi świat opuszczających ksiąg XII, collacii
świętych ojców ksiąg XXIV, Kraków 1604.
22 Jana z Turrekrematu na św. Benedykta opata regułę wykład, Kraków 1607.
23 Św. Mechtylda, Zwierciadło duchownej łaski, Lwów 1645.
24 Św. Gertruda, Poseł Boskiej łaskawości, Lwów 1648 i Wilno 1756.
25 Duch św. Benedykta, Wilno 1764; Góra Tabor, Wilno 1764; Kalendarz benedyktyński, Wilno
1765; Joachima z Fichingen Uwagi na regułę św. Benedykta, Wilno 1765; Ludwika Blozjusza
Zdania wyborne, Wilno 1778.
26 W. Pakost, Medycyna duchowna, Poznań 1618.
27 J. Fati, O umartwieniu nieporządnych naszych skłonności, Kraków 1603; F. Arias, Trzy traktaty
duchowne, Poznań 1619; B. Rossignoli, O ćwiczeniu w chrześcijańskiej doskonałości, Poznań
1612; J. Alvarez, O wykorzenieniu złego i pomnożeniu dobrego, Poznań 1618.
28 L. Pontanus, Rozmyślania o tajemnicach wiary naszej, Jarosław 1621.
29 Kronika benedyktynek chełmińskich passim; patronały wydawane przez klasztor wileński
wyszły w latach 1681, 1759 i 1834.
30 Znana jest W. Pakosta Sprawa o reformacji klasztoru chełmińskiego (Poznań 1618); w ABLw
A 3 są nadto kopie druków: Vera informatio, Pugna matris cum filia, Wyprawa albo od-
powiedzi klasztoru chełmińskiego kapłana jednego na obiekcje jmci księdza biskupa krakows-
kiego (ok. 1623?).
31 Reguła św. ojca Benedykta... i z reformacją porządków chełmińskiego, toruńskiego... klasz-
torów panieńskich, Kraków 1605, potem Lublin 1635.
32 Reguła św. Augustyna, konstytucje i direktorium dla sióstr zakonu Nawiedzenia NMP, War-
szawa 1664; Kutumiarz, tamże 1682.
33 Życie wielebnej Małgorzaty A-la-kok, z francuskiego przez zakonnice Nawiedzenia NMP tłuma-
czone, Kraków 1719.
34 Duch św. Franciszka Salezego, Kraków 1770.
35 J.P. Camus, Utarczka duchowna, Kraków 1770.
36 Skarby niebieskich tajemnic, Zamość 1698.
Przypisy
37 Nieostygfy serca afekt w nabożeństwie codziennym ku św. Brygidzie,,matce naszej, Lwów 1735.qu 371
38 AGAD AR VIII 324, s. 797.
39 ANZ l, s. 27.
Rozdział 41. Eutrapelia - muza czy cnota?
1 Ossolineum, rkps 6936 I, r. 13.
2 ABeraJóz 151, s. 67.
3 Reguła chełmińska, s. 84.
4 Tamże, s. 210 nn.
5 Reguła św. Brygidy, Extravagantes 65.
6 Reguła... karmelitanek bosych, 40-42.
7 Reguła i konstytucje wizytek, 13.
8 Tamże, objaśnienia na ss. nlb wydania z r. 1695.
9 Tamże, w tymże wydaniu s. 330 n.
10 AGAD AR IV, t. 54, kop. 693.
11 Klasztory karmelitanek bosych..., t. 2, s. 132.
12 Reguła i konstytucje sakramentek, s. 135.
13 K. Kramarska-Anyszek, dz. cyt., s. 70.
14 ABLw E 16.
Rozdział 42. Melpomenę i Thalia - czyli o klasztornym teatrze
1 Rozdział ogłoszony jako osobny artykuł, p. bibliografia.
2 Z. Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, s. 9.
3 AWiWa A 15, s. 93 n.
4 Tamże, A 53.
5 ABŁom, kronika benedyktynek sandomierskich, s. 46, 56, 99.
6 F. Bogdan, dz. cyt., s. 320.
7 J. Ataman, dz. cyt., s. 270.
8 M. Topińska, Kościół sakramentek, s. 48.
9 BUW, rkps 285.
10 AGAD AR VIII 357, s. 25.
Rozdział 43. Klio - najmilsza z muz
1 Kronika benedyktynek grudziądzkich, s. 1; por. M. Borkowska, Łatanie pamięci.
2 AArchGniezn, Księga spraw wszystkich...
3 ABWil A 20.
4 AArchPozn, zbiór Śrem-kl. fr. B 1.
5 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 1.
6 Kronika II benedyktynek radomskich, s. 1.
7 ABŁom, Kronika benedyktynek sandomierskich, s. 1.
8 Tamże, s. 2.