2964938960

Z ARCHEOLOGII CHRZEŚCIJAŃSKIEJ. 401

syntezie wszystkie topograficzne dane, odnoszące się do miejsca spoczynku Felicyty i jej synów po róŻDych cmentarzach , znamienity archeolog wykazał do jakiego stopnia martwe głazy stwierdzają historyczną ścisłość ich aktów męczeńskich_; podawanych częściowo w wątpliwość za dni naszych.

Atoli najbardziej przez Rossi^ego uroiłowanem cmentarzyskiem jest od lat wielu katakumba św. Pryscylli _> na Yia Salaria, choćby dla tego samego , iż nawiązuje się z najdawniejszymi początkami rzymskiego Kościoła. Rossi dokładnie zbadał oba piętra tej katakumby: pierwsze z nich wszelkie topograficzne dane i domysły, oparte na rodzaju cegieł, stylu malowideł i iuskrypcyj, rodzaju symbolów, odnieść każą do dwóch pierwszych wieków chrześcijaństwa; drugie, budową i pamiątkami sięga epoki Dyokle-cyana. Udało się p. Rossi odnaleśc po za obrębem starodawnych ochronnych murów, które je ocaliły przed zbeszczeszczeniem, pełno nienaruszonych dotąd grobów, których napisy, malowane czerwono na cegłach, prawdopodobnie do epoki Marka Aureliusza należą, i bodaj kryją szczątki umęczonych za panowania tegoż cesarza wyznawców. Inne inskrypcye z tegoż wyższego piętra, ryte na marmurze, zawierają wyraźny zwrot, nie tylko do modlitw żyjących za zmarłych, lecz nadto i do zgromadzeń liturgicznych, które się w owych pierwszych wiekach odbywały wśród kata-kumbowych podziemi. Jedną z ciekawszych właściwości napisów grobowych, w cmentarzysku św. Pryscylli odnalezionych, jest niewątpliwie często wracający cognomen: Petrus. Uderzającą zaiste jest rzeczą spotykać to imię tyle razy powtórzone w katakumbie, która wedle trądycyi, zawierać miała groby rodziny, u której książę apostołów znalazł gościnność. Atoli wszystkie poprzednich lat odkrycia bledną i gasną w obec najświeższych w tejże katakumbie podbojów. Odsłonięto bowiem wśród najdawniejszych części owego cmentarzyska obszerną kaplicę podziemną, w której mnogie inskrypcye noszą nazwisko Acyliuszów Glabrio. Mąż konsularny tegoż imienia został na śmierć skazany przez Domicyana, za przestępstwo, w którem wedle słów Swetoniusza i Diona Kas-syusza, można się domyślać wyznawstwa prześladowanej wiary. Dziś ów domysł został stwierdzony, i walczący Kościół dodał nowe imię do pocztu swych męczenników. Jest zaś wszelka nadzieja, iż