Dla nabywców jest ona wydatkiem, umożliwiającym posiadanie danego produktu. Konsument płaci jednak nie za samo dobro czy usługę, ale za korzyści, które osiąga z ich posiadania i użytkowania. Cena jest więc bardzo ważnym czynnikiem w procesie wyboru i zakupu towaru, a z tego względu jest również bardzo istotnym elementem strategii marketingowej przedsiębiorstwa.
Odpowiednie określenie poziomu cen sprzedawanych dóbr i usług ma bardzo duże znaczenie i nie jest zadaniem łatwym. Cena powinna być ustalona w taki sposób, aby odpowiadać nabywcom i zarazem zapewniać zysk przedsiębiorstwu, nie może więc być ani za wysoka, ani za niska. Proces ustalania ceny uwarunkowany jest celami przedsiębiorstwa oraz zewnętrznymi i wewnętrznymi warunkami jego działania. Manipulując poziomem ceny przedsiębiorstwo może osiągać różne cele, np. wzrost wielkości sprzedaży lub utrzymanie sprzedaży na dotychczasowym poziomie. Warunki działania firmy determinują natomiast określone ograniczenia w procesie ustalania ceny. Na przykład małe zdolności wytwórcze przedsiębiorstwa nie pozwolą na produkcję bardzo dużej ilości dobra, a tym samym na obniżenie kosztów jednostkowych, co mogłoby w konsekwencji spowodować obniżenie jego ceny. Również warunki zewnętrzne ograniczają samodzielność i niezależność podmiotów gospodarczych w procesie ustalania ceny, ponieważ obligująje do dostosowania cen swoich produktów do cen innych, konkurencyjnych towarów funkcjonujących na rynku.
Można więc stwierdzić, że bezpośrednio proces ustalania cen warunkuje popyt, koszty i konkurencja. Na tej podstawie wyróżnione zostały trzy główne orientacje ustalania cen:
- orientacja kosztowa - zakłada, że ceny muszą pokryć całkowite koszty wytwarzania produktu i dodatkowo zapewnić przedsiębiorstwu zysk,
- orientacja popytowa - opiera się na analizie zależności między ceną a popytem i zakłada ustalanie poziomu cen w zależności od wielkości popytu,
- orientacja konkurencyjna - poziom cen ustalany jest na podstawie analizy cen stosowanych przez konkurencję.
Przedsiębiorstwo może wykorzystywać bardzo różne strategie kształtowania cen (tabela 1). Wybór strategii jest uzależniony od rodzajów i stopnia intensywności ograniczeń, jakie napotyka przedsiębiorstwo na rynku. Przyjęta strategia powinna sprzyjać redukowaniu tych utrudnień.
Tab. 1. Strategie ceny
Strategia pcnetracyjna |
Polega na ustalaniu cen na bardzo niskim lub niskim poziomie, co umożliwia przedsiębiorstwu penetrację rynku. Ma na celu zwiększenie udziału firmy w rynku i zagwarantowanie osiągania zy sku w długim okresie. |
Strategia selektywna |
Wyraża się w ustalaniu cen na wysokim poziomie, a zakłada opanowanie segmentu ry nku skupiającego nabywców o wysokich dochodach i wzrost zysku w krótkim okresie. |
Strategia adaptacyjna |
Polega na dostosowaniu cen dóbr i usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwo do cen produktów oferowanych przez konkurentów. |
Strategia innowacyjna |
Jest odwrotnością strategii adaptacyjnej, najczęściej przybiera formy: - unikania konkurencji cenowej - poszukiwanie tzw. luki cenowej. - inicjowania konkurencji cenowej - to firma jest inicjatorem zmian cen. nie czeka na działania konkurentów7. - zmiany poziomu cen w kierunkach odmiennych od działań konkurencji. |
Strategia ccnowo-jakościowa |
Opiera się na wykorzystywaniu zależności między cenami a innymi narzędziami marketingu, które mogą być zmieniane pod względem jakościoyvym (produkt i dystrybucja), np. wyższa jakość produktu - wyższa cena. |
Strategia cenowo-promocyjna |
Opiera się na wykorzystywaniu zależności między cenami a promocją. Wyraża się przede wszystkim poprzez różnicoyyanie cen za pośrednictwem rabatów ilościoryych, sezonowych, gotówkowych i promocyjnych. |
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"