3132015354

Nowym Jorku), były to więc relacje z różnych punktów widzenia i w różnej formie¹. Niektórzy twierdzili, że krasomówstwo Indian jest przykładem kultury prymitywnego człowieka, inni że wyrazem ich inteligencji, co miało pozwolić na szybką adaptację „dzikusów”, do „wyższej” kultury białego człowieka.

„Kiedy przedstawiliśmy im [Indianom w Luizjanie] naszą historię stworzenia świata i tajemnice naszej religii. powiedzieli, że mamy rację i następnie odnieśli się do swoich historii. Gdy powiedzieliśmy im, że nie są prawdziwe, odparli, że zgadzają się z nami [z prawdziwością naszych historii -A.G] i że nie wypada przerywać drugiemu podczas mówienia twierdząc, że kłamie. 'Może tak spokojnie być,' powiedzieli, "dla waszych współrodaków jest tak jak mówicie, ale nie dla nas . należących do innego narodu.’”²

Koloniści przybywając do Ameryki przywieźli ze sobą nie tylko swoje religie, bogactwo legend, ballad i wierszy, ale przede wszystkim, rządzę posiadania ziemi, techniczną przewagę kulturową nad rdzennymi mieszkańcami i zarazki chorób. W Nowej Anglii Purytanie zbudowali miasta, takie jak Boston i Plymouth, na gnijących polach kukurydzianych, których plonów Indianie, ofiary ospy, nie byli w stanie zebrać. Logicznym wnioskiem, jaki koloniści wyciągnęli z tak pustoszącej epidemii był fakt, że Bóg przyznał im prawo do posiadania tej ziemi³ i do założenia „Nowego Jeruzalem”. W kościele miejscem ważniejszym od ołtarza stała się ambona. Styl wygłaszanych kazań opierał się na wzorcach przywiezionych z Anglii⁴, a do edukacji pastorów przywiązywano olbrzymią wagę.⁵

W. M. Clements, wymienia trudności jakie sprawia udowodnienie wiarygodności przemów rdzennych Amerykanów. Wymienia tutaj między innymi brak dokładnej technologii kodowania (np. nagrywania), błędy w tłumaczeniach wypływające z zniekształcenia przez notujących przemówienia z powodu ich własnych przekonań, ubarwianie tekstu przez tłumaczy w celu ukazania własnego literackiego talentu, trudności w tłumaczeniu językowym z dialektów indiańskich na język angielski, lub z języka hiszpańskiego na język angielski, trudności wynikające z przekładu formy ustnej na pisemną. Aby dojść do najbardziej autentycznej formy i wartości przemów Clements stosuje poszerzoną definicję ..tekstu”, czyli tekst tłumaczonego przemówienia w formie pisemnej, razem z wszelkimi możliwymi informacjami dostępnymi na ten temat (czerpiąc z etnografii mowy, folklorystyki i etnopoetyki). po to by współczesny czytelnik mógł „doświadczyć” indiańskiej przemowy. Por. W. M. Clements, Oratory in Native North America, The University of Arizona Press, Tucson, 2002, s.24-31.

^L. Hennepin,^ description ofLouisiana, J. G. Shea. trans.. New York, John G. Shea. 1880. Cyt. za:

W .M. Clements, Oratory in Native North America, op. cit., s.7.

Por. A. N i k i f o r u k, Fourth Horseman: A Short History of Epidemics, Płagues, Famines and Other Scourges, Viking. Toronto, Canada. 1991, s. 94.

Celem kazań było stworzenie zgodnej, jednolitej społeczności, o takim samym doświadczeniu religijnym. Kler kościoła anglikańskiego opierał się w nich na kontynuowaniu tradycji i nauczaniu wiernych poprzez cytowanie źródeł historycznych oraz stosowanie figur retorycznych. Były to kazania ambitne literacko, o dużej ilości aluzji i symboliki, budujące napięcie aż do punku kulminacyjnego i zakończenia. Czasem wygłaszano te same kazania w różnych parafiach, czasem tekst kazań był dostarczany odgórnie od w ladz