3184153016

462 D. FRĄCKOWIAK I IN. [24]

ływań. Cząsteczki o złożonych widmach można opisać w tym samym formalizmie (10) przez wprowadzenie odpowiednio dobranej funkcji pamięci.

Teorię swą autorzy zastosowali do kompleksów złożonych z pięciu cząsteczek bakteriochlorofilu. Widma tych kompleksów wykazują silne przesunięcia dzięki międzymolekularnym oddziaływaniom (93). Opierając się na wynikach badań spektralnych autorzy obliczyli, że K ~ R~⁵’⁹, tak, że mimo obserwowanego rozszczepienia poziomów, nie jest to jednak jeszcze przykład „szybkiego” przekazywania energii wzbudzenia.

P a i 11 o t i n (60) rozważa oddziaływania rezonansowe zmodulowane przez oscylację jąder i dochodzi do wniosku, że zależność K od R jest złożona (pośrednia pomiędzy R~³ i R^-6), przy czym można posługiwać się zawsze zależnością K ~ R * przy wprowadzeniu odpowiedniego czynnika korygującego.

P a i 11 o t i n (60) zauważa podobnie jak Knox (3) dramatyczny wpływ uporządkowania cząsteczek na przekazywanie energii. Szacując przekazywanie energii w jednostkach fotosyntetycznych autor dochodzi do wniosku, że przy odległościach ~15A pomiędzy chlorofilami zachodzi około 10¹² prze-kazań energii na sekundę. Ruch wzbudzenia nie jest więc typowym „powolnym” przekazywaniem, w którym zwykle zachodzi od 10^u — 10⁸ przekazań sek^-1 (1). Paillotin łączy obserwowaną wydajność przekazywania energii w jednostkach z własnościami widmowymi chlorofilu, który ma małą energię deformacji w stanie wzbudzonym.

Jak widać, poglądy poszczególnych autorów są bardzo różne. Wydaje się, że należy dalej prowadzić badania modelowe, aby zwiększyć materiał doświadczalny dotyczący ewentualnego występowania silnych oddziaływań w układach biologicznych. Badać należy nie tylko przesunięcia energetyczne pasm, szczególnie w warunkach niskotemperaturowych, ale i szybkości przekazywania energii, uwzględniając przy tym możliwość występowania przed i porelaksacyjnych efektów.

Artykuł nadszedł 5.4.1976; po rewizji autorskiej otrzymano 28.5.1976.

PIŚMIENNICTWO

1.    Clayton R. K., (1967) Molecular Physics in Photosynthesis, Blaisdell, New York.

2.    D u y s e n s L. N. M., (1970), Photobiological principles and Methods, w Photobio-logy of Microorganisms, J. Willey and Sons Ltd, Chichester.

3.    K nox R. S., (1973), Transfer of Excitation Energy w Primary Molecular Events in Photosynthesis, Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam.

4.    B o r i s o v A. Yu., G o d i k V. I., (1973), Biochim. Biophys. Acta, 301, 227 — 248.

5.    Hoffmann P., (1975), Photosynthese, Akademie-Verlag, Berlin.

6.    G o v i n d j e e, GovindjeeR., (1974), Sci. Amer. 231, 68—82.

7. Colbov K., (1973), Biochim. Biophys. Acta, 314, 320—327.

8. Thomas J. B., (1973), Light Absorption, Energy Transfer and Photosynthetic