3184153236

522 M. DROBA I IN. [12]

żą specyficznością, gdyż nie stwierdzono ich reakcji z glikolipidami, mono-i dwugalaktozylodwuglicerydami, fosfatydyloglicerolem, fosfatydylocholi-ną, oraz z witaminą K, i fitolem. Zachodziła jedynie reakcja z chlorofilem b. Traktowanie struktur lamellarnych taką antysurowicą prowadziło do zahamowania w około 22% reakcji Hilla (45). Otrzymane wyniki wskazują, że przynajmniej część cząsteczek chlorofilu należącego do PS II jest dostępna dla przeciwciał, a więc musi znajdować się na powierzchni lamelli (46). Jednakże przeciwciała przeciwko chlorofilowi nie hamowały redukcji NADP⁺ w obecności DCIP i askorbinianu, czyli antysurowica chlorofilowa nie działała na chlorofil należący do PS I. Chlorofil wchodzący w skład PS I jest albo niedostępny dla przeciwciał, albo reakcja przeciwciało —■ chlorofil w obrębie PS I nie wpływa na zmiany natężenia transportu elektronów.

Rozmieszczenie niektórych tłuszczowców w obrębie błon tylakoidów było również przedmiotem badań immunologicznych. Otrzymano specyficzną antysurowicę przeciwko monogalaktozylodwuglicerydom przez wstrzyknięcie królikowi tego antygenu zaadsorbowanego na metylowanej albuminie z surowicy wołu (47). Antysurowica ta powodowała bezpośrednią aglutynację chloroplastów pozbawionych stromy, natomiast nie agluty-nowała chloroplastów klasy I (posiadających błonę zewnętrzną). Wyniki te prowadzą do wniosku, że przynajmniej część monogalaktozylodwuglicery-dów występuje na powierzchni tylakoidów. Natomiast ilościowe badania nad wiązaniem się przeciwciał przeciwko różnym lipidom z układem lamel-larnym Antirrhinum majus wykazały, że większość cząsteczek monogalak-tozylodwuglicerydów znajduje się na wewnętrznej powierzchni tylakoidów (48).

W podobny sposób otrzymano również przeciwciała przeciwko fosfaty-dyloglicerolowi (49). Przeciwciała te, po dodaniu do pozbawionych stromy chloroplastów Antirrhinum majus i Nicotiana tahacum, nie powodowały prostej aglutynacji. Stosując test podwójnych przeciwciał wykazano jednak, że na powierzchni lamelli zachodziło wiązanie tych przeciwciał. Wcześniejsze traktowanie błon tylakoidów preteazami prowadziło do bezpośredniej aglutynacji. Wyniki te wskazują, że determinanty antygenowe fosfatydyloglicerolu występują na powierzchni błon tylakoidów w zagłębieniach.

Podobne wyniki otrzymano badając rozmieszczenie sulfolipidów. Na podstawie przeprowadzonych badań, należy przyjąć, że sulfolipidy znajdują się we wnętrzu błon tylakoidów, ale fragmenty cząsteczek są skierowane na zewnątrz i dlatego są one dostępne dla przeciwciał (50).

Badano także immunofluorescencję galaktozylodwuglicerydów w błonach chloroplastów i wykazano, że związki te występują zarówno w błonach tylakoidów jak i w osłonce chloroplastu (51, 52). W osłonce są one równomiernie rozmieszczone na powierzchni całej błony, natomiast w bło-