- zarówno proces myślowy - związany z planowaniem przyszłych działań;
- jak i fizyczny - polegający na sporządzaniu planów.
Planowanie służy podejmowaniu decyzji, jest to podstawowa funkcja tego procesu. Planowanie służy też podporządkowaniu i racjonalizowaniu procesu decyzyjnego, koordynowaniu działań w różnych aspektach funkcjonowania organizacji, jest instrumentem pozwalającym na antycypowanie zjawisk i budowie zdolności do odpowiedzi na wszelkie wyzwania, szanse i zagrożenia, pozwala upowszechnić wizje rozwoju organizacji, a także właściwie ukierunkować działania kierownictwa i podmiotów wykonawczych pozwalając osiągać zamierzone cele22.
Kolejnym działaniem jest organizowanie. Organizacja według T. Kotarbińskiego jest osiągniętym na skutek prowadzenia czynności organizowania ustrojem przedmiotu złożonego, układem jego wzajemnych zależności, bądź sam obiekt w określony sposób zorganizowany. (...) organizowanie polega na urabianiu z danego zbioru ludzi, z danej ich gromady zespołu organizacyjnego23. Można zatem przyjąć, że organizacja jest układem wielu wzajemnie się przenikających, jednoczesnych stosunków, dzięki którym ludzie pod kierownictwem swoich menadżerów dążą do osiągnięcia wspólnych celów24. W celu uporządkowania owych stosunków, już w fazie planowania organizacji adekwatnie do wymaganych zdolności w zakresie realizacji określonych zadań, tworzy się strukturę organizacyjną, która stanowi ramy odniesienia przy podziale i koordynowaniu działań członków organizacji25.
Dlatego, aby określona organizacja mogła funkcjonować zgodnie
z założeniami w otoczeniu bliższym i dalszym, niezbędne są połączenia pomiędzy poszczególnymi elementami, a całokształt stosunków łączących poszczególne (części) podsystemy tworzy strukturę organizacyjną26. Dzięki tej strukturze możliwe jest postawienie zadań elementom wykonawczym, co stanowi istotę organizowania. Organizowanie, wymieniane jest jako druga, zaraz po planowaniu, funkcja zarządzania, Literatura przedmiotu opisuje je jako „Logiczne grupowanie działań i zasobów”27 lub też „Decydowanie o najlepszym grupowaniu działań i zasobów organizacji”28. Wynika z tego, że elementy organizacji, w tym wszyscy menadżerowie odpowiedzialni za swoje
22 Por. T. Gołębiowski, Zarządzanie strategiczne. Planowanie kontrola, Diffin, Warszawa 2001, s.52.
23 T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Ossolineum Wrocław - Warszawa - Kraków 1969, s. 107.
24 J.A.F. Stoner i inni, Kierowanie, Warszawa 2001, s. 306.
25 Por. tamże, s. 306.
26 W. Kieżun, Sprawne zarządzanie organizacją. Warszawa 1997, s. 275.
27 Ricky W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1998, s. 43.
28 Tamże, 329.
13