3329133172

logią pedagogiczną, zajmuje się formułowaniem celów wychowania, badaniem ich spójności i uzasadnianiem ich przez odwołanie do określonych systemów wartości, ta zaś, którą określamy tu jako teorię wychowania, bada sposoby i warunki wywoływania zmian w psychice człowieka. Część trzecia, technologia wychowania, zajmuje się sporządzaniem projektów działalności wychowawczej, a więc dobiera sposoby określone przez teorię wychowania do celów sformułowanych przez aksjologię. W ramach tej części bada się ponadto skuteczność i ekonomiczność projektów oraz toruje im drogę do praktyki wychowawczej.

Ta prosta konwencja okazuje swą użyteczność w różnych sporach o naukowy i społeczny status pedagogiki. Od dawna wiadomo, że pedagogika jest metodologicznie niejednolita, obejmuje bowiem empirycznie uzasadnioną wiedzę o rzeczywistości wychowawczej i dociekania nad ideałami wychowawczymi (Muszyński, 1971, s. 25). Kluczową sprawą jest jednak sposób syntezy tych niejednolitych aspektów. Najczęściej proponuje się organizować wiedzę ze względu na pewien system wartości, to jednak oznacza, ze każda zmiana tego systemu unieważnia mniejsze lub większe fragmenty teorii. Nasza formuła sugeruje całkowitą odrębność dociekań aksjologicznych i badań nad czynnościami zmianotwórczymi — dopiero na poziomie technologii dochodzi do syntezy ich wyników. Teoria wychowania jest więc aksjologicznie neutralna, przeto może być w pełni naukowa. Wartościowanie wchodzi w grę dopiero wtedy, gdy usiłuje się wykorzystać jej dorobek w projektowaniu i propagowaniu rzeczywistych działań wychowawczych.

Można też zauważyć, że od równomiernego rozwoju wszystkich części i ich integracji zależy społeczna wartość pedagogiki. Pedagogikę opartą głównie na aksjologii pedagogicznej cechuje jałowa postulatywność, pedagogice stawiającej głównie na teorię wychowania grozi angażowanie się w badania zbyt oderwane od jej społecznych zadań, gdy zaś dominuje technologia wychowania, pedagogika traci naukowy charakter, ponieważ jej wytwory są wówczas jedynie kodyfikacjami tradycyjnych i zdroworozsądkowych sposobów postępowania zmierzających do obiegowych celów.

8