3547343683

Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl Nr 2/2014 (LVIII)

Inż. Jiri Pavlik

Instytut Informatyki Uniwersytetu Karola w Pradze

Możliwości wypożyczania i korzystania z e-zbiorów czeskich bibliotek

Słowem wstępu

Biblioteki w Republice Czeskiej podobnie jak biblioteki w innych krajach przekształcają się w centra informacji i kultury. Do czynników pobudzających transformację należą przede wszystkim rozwój łącz internetowych i urządzeń mobilnych - tabletów i smartfonów oraz nowe potrzeby i oczekiwania czytelników. Elementem nowych usług w bibliotekach jest również wypożyczanie lub udostępnianie e-książek i e-czasopism. Zakończone sukcesem i inspirujące transformacje bibliotek w Danii, Szwecji, Finlandii i w Holandii prezentuje projekt „Model programme for public libraries"¹.

Czeskie biblioteki wprowadzają do listy swoich usług wypożyczanie lub udostępnianie czeskich e-książek na platformach internetowych: eReading.cz, Flexibooks, Levna knihovna (Tania biblioteka), E-knihy do każde knihovny (E-książki do każdej biblioteki) i Open Library. Biblioteki dodają do zbiorów również e-książki uzyskane od wydawców lub w wyniku własnego procesu dygitalizacji i udostępniają je w instytucjonalnych systemach repozytoriów takich jak: Kramerius, Fedora, DigiTool/Rosetta, DSpace, CDS lnveno, Eprints lub w ramach internetowej usługi „ebrary DASHI". Biblioteki integrują również w ramach swoich usług Open Access i Public Domain e-książki wydawane przykładowo przez Miejską Bibliotekę w Pradze, Morawskośląską Bibliotekę Naukową w Ostrawie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Chemiczno-Technologicznej w Pradze, stowarzyszenie CZ.NIC lub wydawnictwo Computerworld. Zestawienie źródeł czeskich e-książek dla bibliotek znajduje się na stronie internetowej: „E-książki dla bibliotek (E-knihy pro knihovny)"².

Czeskie, a przede wszystkim duże biblioteki wojewódzkie i akademickie, oferują swoim czytelnikom również szerokie kolekcje e-książek i e-czasopism w języku angielskim. Do najważniejszych dostawców angielskojęzycznych e-książek i e-czasopism do czeskich bibliotek należą: Proquest ebrary, EBSCOhost, Metapress, Elsevier, Factiva, Knovel, Cambridge University, Univesity of California, Oxford University, Ovid, Sagę, Gale, Springer, Taylor & Francis, Wiley, Westlaw, IEEE, Hein Online, BioOne, ACM, Brill, Alexander Street Press, Safari Books Online, DOAB, Haiti, OpenLibrary. W ramach portalu czeskich bibliotek: „Jednolite bramy informacyjne (Jednotne informaćni brany)"³, pod koniec 2013 roku było udostępnionych 88 089 e-książek, z czego 16 144 Open Access lub Public Domain, 55 950 tytułów e-czasopism, z czego 36 824 miało status tytułów: Open Access. Przeważnie są to e-książki i e-czasopisma w języku angielskim, nie mniej jednak do najbardziej poszukiwanych należą e-czasopisma w języku czeskim.

Przykłady księgarni w projekcie Model programme for public libraries: modelprogrammer.kulturstyrelsen.dk/en/cases-for-inspiration/introduction-to-cases/#.UuDSxWQliJR

Strona internetowa E-knihy dla księgarni: https://sites.google.com/site/eknihyproknihovny

Portal czeskich bibliotek Jednolita Brama Informacyjna: www.jib.cz