3624817540

SJdświętna Kronika Rektorska

- Rektor UMCS

Hi Panie rektorat, to znaczącego wydarzyło się w świetie nauki w mijającym roku?

• W najbliższym mi naukowo obszarze były, o niewątpliwie fascynujące odkrycia związane i Z astrofizyką, odkrycia pozwalające głębiej „wejrzeć"' n strukturę i mechanizmy działania Wszechświata.¹ l lednym z nich było umiejscowienie źródeł wyso-, ¹ <oenergetycznych cząstek docierających do Ziemi, i ¹ Dd czasu do czasu (kilka zdarzeń na rok obserwa-' i :ji) rejestrowane są bowiem cząstki, np. protony i o gigantycznej energii - rzędu 10^M elektronowolta., ¹ By sobie uzmysłowić tę wielkość energi pamiętajmy, i ¹ że jest to energia zaserwowanej piłeczki tenisowej ¹ i niesiona przez obiekt milion miliardów mniejszy! i Badania wielkiej międzynarodowej grupy, w skład ,

¹ której wchodzą również fizycy polscy, wskazały lo- I ! kalizację źródeł tych cząsteczek, co pozwala na roz- ¹ i strzyganie hipotez o ich naturze. Okazało się, że takie l cząstki mogą rodzić się w prawdziwie .piekielnych" ,

' zderzeniach gwiazd neutronowych lub są „łabędzim i i śpiewem”ginących czarnych dziur.    '

i Zwracam uwagę na to odkrycie, gdyż zostało [ ¹ osiągnięte w olbrzymiej współpracy międzynaro- , ¹ dowej ponad trzystu badaczy, z zaangażowaniem i | wspólnych, olbrzymich funduszy międzynarodo- ¹ i wych, dzięki wielkiem urządzeniom badawczym ] I (aparatura pomiarowa rozłożona na powierzchni |

¹ ponad dwudziestu mil kwadratowych) budowanym i i także wysiłkim międzynarodowym. Nauka stała się ¹ i inter-nacjonalna, inter-zespołowa i inter-monetarna! ₍

i    Czy to odkrycie można będzie kiedyś wykorzystać    ]

¹    w praktyce?    i

i    •Obecnietotylkoodkrycienalezącedobadańpod-    ₍

¹ stawowych. Powtórzę jednak pogląd dobrze ugrun- , ^ towany, że nigdy nie wiadomo, czy takie „nieprzydat- i i ne" badania podstawowe nie znajdą zastosowania ¹ i praktycznego. Kiedy w połowie lat trzydziestych _| ¹ ubiegłego wieku rozszczepiono jądro atomowe, nikt , przecież nie przypuszczał, że już po dziesięciu latach i [ świat boleśnie doświadczy skutków wybuchu bomb i i atomowych, a po następnym dziesięcioleciu otrzy- ] ima z tej reakcji olbrzymie źródło energii elektrycznej, | ¹ i to energii * jak dziś wiemy - bardzo ekologicznej.    i

^{1    1} Przenieśmy się teraz w obszar nam bliższy:

j    czy w naszym uniwersyterie, w mijającym roku,

i również dokonano istotnych odkryć?

i • Wskazałbym odkrycie, które - inaczej niz w przy-i dku, o którym rozmawialiśmy - ma ów walor prak-

¹ :zny. Sątobadania^prowadzonenaWydzialeBiolo-

Wiesław a. Kamiński

i gii i Nauk o Ziemi przez profesora Janusza Szczodraka    i

¹ i jego zespół. Dotyczą one enzymu mutanazy - odkry-    ¹

!    tego przez ten zespół - i jego zastosowań praktycz-    ,

i    nych związanych na przykład z poprawą jakości ho-    i

¹ dowlanej zwierząt albo w produkcji nowego rodzaju

i bezpiecznej i posiadającej ciekawe właściwości pasty    i

¹ do zębów. Podkreślę, że zespół ten uzyskał duże śród- \\ i    ki finansowe w ramach programów innowacyjnych,    i

i    realizowanych przez ministerstwo. Jest to pierwszy    ¹

!    taki projekt w naszej uczelni, związany z tymi działa-    ,

i niami, niezwykle ważnymi dla roli nauki w gospodarce opartej na wiedzy, którei ¹ nazywamy transferem wyników badawczych do gospodarki. Badania, które pro ¹

i wadzone są w naszej uczelni mogą więc, a w wielu przypadkach i powinny mieć.i ¹ ów wspomniany wymiar praktyczny.    ¹

|    Panie rektorze, ay w minionym roku wydarzyło się coś, co pana poruszyło    ,

i    w szczególny sposób?    i

i • Wcześniej odnosiłem się z rezerwą do danych dotyczących zmian klimatycz-1 ¹ nych; częściowo pod wpływem krytycznych artykułów, które czytałem. W tym roku ¹ i dane. chociażby na temat topnienia pod wpływem działalności człowieka czap lo-1 ¹ dowych na Antarktydzie czy lodowców w Alpach, przekonały mnie, że jest to prób-¹ ! lem niezwykłej wagi; powiedziałbym, ze jest to wręcz wyzwanie dla całuj ludihsfcl., i Możliwości obserwacji są ogromne - począwszy od monitorowania tych ^raiik i ¹ z kosmosu, skończywszy na sondach umieszczonych w wodach głębinowych. Po- ¹ i zwala to nam coraz lepiej zindentyfikować zagrożenie płynące z postępującego i ¹ różnorodnego zanieczyszczania środowiska przez żywiołowy, nastawiony na kon- ¹

i    sumpcję rozwój cywilizacyjny świata. Uważam, że jeżeli chcemy zapewnić dobry ,

ii    bezpieczny byt następnym pokoleniom, to musimy podejść poważnie do tych ¹ 'zagadnień.

i    ________S. H., K._R_ i

i    W nadchodzącym roku pragnę życzyć naszemu Uni- i

| wersytetowi, aby się harmonijnie rozwijał i spełniał cele\ i wynikające z tradycyjnej, ale wciąż żywej i ważnej misji, i jaką pełnią we współczesnych społeczeństwach uczelnie | i wyższe. Życzę, by swoją wysokiej próby ofertą dydaktyczw ¹ ną dobrze trafiał w oczekiwania kandydatów. Niech nasz i Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej będzie miejscem_t i ¹ w którym są prowadzone badania na najwyższym pozio-¹ i mie, dające satysfakcję pracującym tu badaczom. Niech \ I swoją obecnością dobrze służy miastu i Lubelszczyżnie. \

Wiadomości Uniwfrsyteckic: grudzień 2007