365605640

Podstawowym celem prezentowanego opracowania było zebranie informacji i wskazówek niezbędnych do praktycznego, zespołowego wykonania przez studentów waloryzacji botanicznej, ornitologicznej i entomologicznej obiektu modelowego - zalesionego wąwozu erozyjnego w okolicy kampusu UWM w Olsztynie-Kortowie. W ramach przygotowania do pracy w terenie studenci mogą zapoznać się z rozdziałami poświęconymi posługiwaniu się mapami różnych rodzajów, wykorzystaniu nawigacji satelitarnej GPS i technologii GIS, a także wykonywaniu pomiarów odległości i wysokości.

Ukierunkowany przegląd specjalistycznej literatury, dedykowanej kolejnym etapom prac kameralnych i terenowych, oraz informacje przedstawione w poszczególnych rozdziałach, ułatwią zaplanowanie i zrealizowanie podobnych ekspertyz w innych obiektach. Szczególnie przydatne mogą być wzory kart pracy do inwentaryzacji terenowych i propozycje formularz^' podsumowujących waloryzacyjne prace studialne (Rozdz. 4). Oddzielnie wydrukowane karty pracy będą służył}' studentom bezpośrednio podczas realizacji zajęć. Przygotowane zestawienia tabelaryczne i list}' taksonów do waloryzacji flory, fauny i siedlisk Polski północno-wschodniej (Rozdz. 5) zawierają m.in. wybrane gatunki z różnych grup taksonomicznych, nie tylko uwzględnionych podczas realizowanych zajęć dydaktycznych. Tę część opracowania potraktowano jako materiał pomocniczy, zwracający uwagę młodych ekspertów pracujących w przyszłości na terenie północno-wschodniej części Polski na różnorodność i znaczenie diagnostyczne różnych organizmów. Przyjęte granice regionu przedstawia Ryc. 1 (wszystkie ryciny umieszczone zostały w aneksie). Zgromadzono dane o preferencjach siedliskowych i częstości najważniejszych taksonów cennych (gatunki Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, gatunki prawnie chronione, gatunki zagrożone w Polsce - z czerwonych ksiąg i czerwonych list, gatunki rzadkie w regionie północno-wschodniej Polski). Zamieszczono także podobne informacje o gatunkach obcych (m.in. inwazyjnych), obniżających walor ocenianych układów przyrodniczych. Odrębny wykaz poświęcony jest występow aniu w północno-wschodniej części Polski cennych siedlisk przyrodniczych. Dołączono również syn taksonomiczne zestawienie najważniejszych zespołów leśnych regionu.

Istnieją bardzo nieliczne publikacje dotyczące wykonywania waloryzacji przyrodniczych różniące się zakresem przedstawianych zagadnień w stosunku do niniejszego opracowania. Poszukując informacji, szczególną uwagę warto zwrócić na dwie pozycje. „Poradnik lokalnej ochrony przyrody” (Pawlaczyk P., Jermaczek A. 2009. Wyd. 4. zmienione. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Św iebodzin) zawiera zdecydowanie najszerszy zasób bardzo cennych w iadomości praktycznych. Nie uw zględnia jednak np. metod rzadziej stosowanych badań Coleoptera, przeglądu wskaźników zooindykacyjnych oraz wzorów kart pracy ujętych w prezentowanej książce. Z kolei skiypt pt. „Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza” (Obidziński A., Żelazo J. (red.) 2011. Wyd. 5, zmienione. Wydawnictwo SGGW, Warszawa) zaw iera w zory formularzy i obejmuje większą liczbę grup organizmów, np. glebowych, a także ocenę warunków abiotycznych, ale podaje tylko bardzo zwięzłe opisy procedur do realizacji konkretnych zajęć dydaktycznych.

W niniejszym opracowaniu wykorzystano materiały kartograficzne z zasobów Wojewódzkiego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Olsztynie, na podstawie zezwolenia Marszalka Województw a Warmińsko-Mazurskiego (nr 2/2013) na ich rozpowszechnianie i reprodukcję (pismo znak IG-GWO.7590.06.2013, z dnia 7.02.2013 r.).

8