3574671726

830

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

Nr 23

koszt specjalnych linij teletechnicznych. W dodatku w sieciach o niższym napięciu ilość odgałęzień, punktów węzłowych, sekcyj i t. p. jest zwykle większa, co wpływa na zwiększenie ilości urządzeń zaporowych, obejściowych, kondensatorów sprzęgających i t. d. Skutkiem tego granica rentowności przesuwa się jeszcze bardziej ku wyższym napięciom sieci. W obecnym stanie rzeczy instalacje telekomunikacji nośnej stają się rentowne przy napięciach sieci począwszy od ~ 50 kV. Jest rzeczą prawdopodobną, że w miarę dalszego rozwoju tej dziedziny techniki granica ta będzie jeszcze obniżona.

Jak wielkie jednak znaczenie ma już dziś ten środek komunikacji przy obsłudze sieci elektrycznych, dowodzi tego fakt masowego nieomal stosowania tych urządzeń w państwach zachodnio-europejskich. Tak np. Niemcy dysponują obecnie przeszło 300 takimi urządzeniami, obsługującymi z reguły linie WN począwszy od ~ 60 kV.

Międzynarodowe prace oświetleniowe w r. 1935*)

Kom. 28. Cienie (Niemcy).

Sprawozdanie Sekretarjatu obejmowało wyciąg z ,,Wskazówek do oświetlenia sztucznem światłem" oraz z „Zasad pomiaru cieni" Niemieckiego Towarzystwa Oświetleniowego (Deutsche Beleuchtungslechnische Gesellschaft) w częściach, dotyczących cieni, a w szczególności metody ich pomiaru.

Według „Wskazówek do oświetlenia światłem sztucznem" (Leitsatze fur die Beleuchtung mit kiinstlichem Licht) miejsce pracy nie może być pozbawione w zupełności cienia. Conajmniej 20% strumienia świetlnego winno pochodzić od źródła światła bezpośredniego (zacienienie conaj-niniej 0,2). Z drugiej strony cienie nie mogą być zbyt duże. Jasność w miejscu najgłębszego cienia winna wynosić najmniej 20% jasności, występującej w tern samem miejscu bez zacienienia (zacienienie najwyżej 0,8%). Źródła światła winny być tak rozmieszczone, by przejście części oświetlonej do części zacienionej nie było nagłe, lecz stopniowe.

Podobne normy zacienienia dopuszczalnego stosuje się również i do światła dziennego. Silne zacienienie, występujące nieraz w bezpośredniem świetle słonecznem, należy zmniejszyć przez stosowanie szyb lub zasłon o szkałch rozpraszających. Światło dzienne przy zasłoniętem słońcu daje typowy przykład oświetlenia o małem zacienieniu.

Jeśli z kilku źródeł światła, oświetlających dane miejsce (przy jasności E) zasłonić jedno źródło światła, to odpada część jasności (E — E»), wywołana bezpośrednio przez to źródło światła (część zacieniona), a pozostaje jasność, wywołana przez wszystkie pozostałe niezasłonięte źródła światła (E«).

Iloraz z części zacienionej jasności i jasności, wystę

pującej przy braku zacienienia, t. j. S

nazywa

się spółczynnikiem zacienienia (Schattigkeit der Beleuchtung).

Szkodliwe, głębokie cienie należy zmniejszyć przez takie rozmieszczenie światła, ażeby przechodzące osoby, pojazdy w ruchu, części maszyn, części ciała ludzkiego możliwie rzadko rzucały cień na miejsca pracy. Światło więc winno padać z góry lub ukośnie pod możliwie dużym kątem.

Przez pomiar cieni można ustalić:

1)    stosunek jasności, występującej przy największem zacienieniu, do jasności, występującej w tern samem miejscu bez zacienienia;

2)    stosunek pozostałej jeszcze jasności po zasłonięciu wszystkich źródeł światła, wywołujących cienie, do jasności, występującej w tern samem miejscu bez zacienienia;

3)    stosunek strumienia skierowanego i rozproszonego, które składają się na oświetlenie danego miejsca.

Do wyżej przytoczonych „Wskazówek" i „Zasad" nadesłały uwagi Komitety Czechosłowacki i Angielski.

^l) Dokończenie artykułu do str. 744, zeszytu 21 r. b.

Komitet Czechosłowacki podnosi, że w przepisach tych nie zostały uwzględnione cienie, występujące przy wydłużonych źródłach światła i równocześnie wydłużonych przedmiotach, rzucających cień. Ponadto Komitet ten zapytuje, czy nie byłoby właściwszem określenie cienia jako ujemnej jasności analogicznie do ciepła i zimna.

Komitet Angielski jest zdania, że zacienienie w biurach nigdy nie może być za małe i dlatego podnosi zastrzeżenie co do minimalnej wartości tego zacienienia, określonego na S = 0,2.

W wyniku dyskusji powzięto następujące trzy uchwały:

1.    Zaleca się rozciągnięcie zakresu prac Komitetu na badanie jasności przestrzennej oraz wprowadzenie nazwy „cienie i jasność przestrzenna".

2.    Zaleca się oznaczanie cienia pod względem ilościowym w instalacji świetlnej przez słowo „zacienienie" (spółczynnik zacienienia) w formie podanej przez Sekretar-

3. Zaleca się, by Sekretarjat przygotował listę wyrazów (w językach francuskim, niemieckim i angielskim), używanych w badaniach nad cieniami i jasnością przestrzenną.

Kom. 41. Promieniowanie nadfioletowe. (Holandja).

Zagadnieniem, powierzonem do opracowania Komitetowi 41, było wyznaczenie jednostek i metod pomiarów dla promieniowania nadfioletowego. Sprawozdanie Sekretarjatu, do którego zostały dołączone w postaci dwu artykułów uwagi Stów. Inż. Ośw. Stanów Zjednoczonych Am. Półn., zawiera przegląd prac przygotowawczych i projekt organizacji badań w tej dziedzinie.

Metody pomiarów i jednostki, stosowane w części widzialnej widma, nasuwają, rozwiniętą w uwagach amerykańskich, myśl wykorzystania dla pomiarów w przedziale nadfioletowym biologicznych działań oświetlenia. Różnice między krzywą czułości oka, a biologicznemi krzywemi czułości dla nadfioletu, a zwłaszcza wpływ czasu naświetlania na przebieg tych ostatnich, mnogość procesów biologicznych związanych z promieniowaniem nadfioletowem, niedokładna znajomość krzywych czułości i wzajemnego wpływu różnych działań na siebie przemawiają według Komitetu Holenderskiego za tern, że obecnie jest za wcześnie na wprowadzenie jednostek uzasadnionych biologicznie.

Zdaniem Komitetu Holenderskiego winno się w dziedzinie promieniowania nadfioletowego opracowywać raczej objektywne metody pomiarów. Narazie najlepiej charakteryzuje oświetlenie nadfioletem podanie krzywej rozkładu energji promieniowania. Trudne i żmudne zadanie wyznaczenia rozkładu natężeń w bezwzględnych jednostkach może być uproszczone w następujący sposób. Należy 1) porów-

\