357502724

KANCELARIA PREZESA RADY MINISTRÓW

WSTĘP

Administracja publiczna we wszystkich częściach świata musi stawić czoła rozmaitym naciskom, mającym na celu poprawę skuteczności jej działania. Reformy były podejmowane w różnych krajach, począwszy od Nowej Administracji Publicznej (New Public Administration -NPA), poprzez inne formy reorganizacji, jak „administrowanie usługami publicznymi poprzez kontrakty" (gestion publique par contrats) we Francji i Belgii, a skończywszy na różnych formach Zarządzania Sektorem Publicznym (New Public Management - NPM).

Obecnie można wyróżnić dwa najważniejsze nurty modernizowania systemów zarządzania w administracji publicznej. W takich krajach, jak: Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Australia, Szwecja, ważną rolę odgrywa koncepcja Nowego Zarządzania Sektorem Publicznym (New Public Management - NPM), natomiast w Stanach Zjednoczonych dominuje koncepcja „Modernizującego się Rządu" „Reinventing Government", która zastąpiła dawniejszą koncepcje Nowej Administracji Publicznej NPA. W wielu krajach na świecie władze centralne i lokalne reformują swoje systemy usług publicznych, właśnie według tych koncepcji.

W Polsce dopiero rozpoczyna się debata nad kształtem sektora usług publicznych. Najczęściej pojawiają się opinie dotyczące konieczności „odchudzania" sektora publicznego, poprzez cięcia wydatków. Coraz wyraźniejsza jest również chęć poprawy jakości funkcjonowania administracji publicznej, w kontekście wyzwań, jakie przynosi członkostwo w Unii Europejskiej. Okazuje się, że debata, która trwa w Polsce i nadal jest czymś stosunkowo nowym, w wielu krajach toczy się już od wielu dziesięcioleci i ma wymierny wpływ na funkcjonowanie administracji publicznej w tych krajach.

Rosnące oczekiwania obywateli, co do jakości usług publicznych przy jednoczesnej dużej niechęci do podnoszenia podatków, czyli dążenia do otrzymywania „coraz więcej za coraz mniej" prowadzi do poszukiwania nowych, sprawniejszych metod zarządzania finansami sektora publicznego.

Budżet w układzie zadaniowym jest odpowiedzią na powyższe zapotrzebowanie. Jest to forma budżetu określanego jako system, w którym administratorzy, pełniący rolę menedżerów, mają pewną swobodę działania, mającą prowadzić do elastycznego wykorzystania przydzielonych zasobów, zgodnie z zapotrzebowaniem, i przyczyniać się do osiągnięcia założonych w budżecie celów. Idea budżetowania zadaniowego jest wdrażana w największych gospodarkach współczesnego świata, jest promowana przez OECD i Komisję Europejską. Jednak, ze względu na specyfikę sektora finansów publicznych, implementacja tej koncepcji jest odmienna w różnych systemach gospodarczych, a jej sprawna realizacja staje się kluczowym czynnikiem dla powodzenia reformy.

Wdrażanie systemu budżetowania zadaniowego oraz planowania wieloletniego to jedne z najistotniejszych elementów reformy finansów publicznych w Polsce. Proces ten rozpoczął się kilka lat temu, a jego zakończenie planowane jest w ciągu najbliższych 2-3 lat. W tym czasie będą funkcjonowały równolegle dwa budżety, jeden sporządzany w układzie tradycyjnym i drugi sporządzany w układzie zadaniowym.

O sukcesie wprowadzanych zmian będą decydować decyzje podejmowane w związku z procesem implementacji, jak również z konstrukcją budżetu oraz z wyborem mierników. Kolejnymi elementami, które będą się przyczyniały do skuteczności nowego sposobu budżetowania, będzie proces kontroli i wykorzystywanie wynikających z niego wniosków.