3848093582

BUDOWNICTWO KRAKOWSKIE XVI/XVU W. 655

związane z zaopatrzeniem miasta w żywność itp. Przytoczę kilka ciekawszych przykładów odnoszących się do stanu budynków gospodarczych w Krakowie, dla tym pełniejszego przedstawienia stanu miasta w XVII w.

Szczególnie interesujące są materiały dotyczące browarów i słodowni krakowskich. Browarów było w Krakowie wiele, skupiały się one na tyłach działek budowlanych położonych bliżej murów miejskich. W końcu XVI i pierwszej połowie XVII w. wiele browarów jest opuszczonych i zniszczonych⁴⁷. Nierzadkie są takie notatki: „...tamże był niegdyś browar, ale teraz widzieliśmy stary pogniły i do znaku na ziemie obalo-ny...“⁴⁸; „...miejsce, gdzie był browar, na którym miejscu żadnego naczynia browarnego nie masz...“⁴⁹. Ten widoczny upadek browarnictwa związany jest zapewne z osłabieniem ruchu handlowego i z przeniesieniem stolicy do Warszawy, co pociągało za sobą zmniejszenie napływu kupiectwa, szlachty i dygnitarzy, a tym samym powodowało spadek zapotrzebowania na niektóre wyroby i usługi.

Dla budownictwa miało to pewne znaczenie, gdyż zamykało jedną z dziedzin działalności rzemiosł budowlanych. Rzeczywiście budowy nowych browarów — podobnie jak i nowych piekarni, gorzelni itp. — prawie nie dostrzegamy^£0.

3. MIEJSKIE BUDOWLE PUBLICZNE. MURY OBRONNE MIASTA

W Krakowie w pierwszej połoWle XVII w. żadnych nowych budynków użyteczności publicznej nie wznoszono, zanotować tylko wypada prace renowacyjne.

Pod koniec XVI w. miasto odbudowuje jatki szewskie w Rynku zniszczone przez pożar w 1589 r. Budowa była zakończona prawdopodobnie do roku 1599⁵¹.

W latach 1632—1634 odbudowywano spalany spichlerz w gmachu ratusza. Odbudowa trwała długo i szła nieskładnie⁵². Bardzo opornie postępowała też restauracja wieży ratuszowej. Zubożały Kraków nie posiadał odpowiednich funduszów i sejm v/arszawski 1633 r., chcąc miastu pomóc, przeznaczył na restaurację ratusza dochody z ceł; w r. 1635 przedłużono tę uchwałę na dalsze dwa lata ⁵³.

Do obowiązków miasta należało utrzymywanie w dobrym stanie murów miejskich. W XVI i XVII w. obowiązek ten stał się dla miasta nieznośnym ciężarem. Król stale monituje radę miejską w tej sprawie, ale

⁴⁷    Zob. np. WAP Kr. 1377, AQ, s. 88 [1571 r.], 363—4 [1584 r.]. WAP Kr. 1378, AQ, _s. 145 [1610 r.J, 201 [1613 r.J. WAP Kr. 1379, AQ, s. 176 [1644 rj, 234 [1646 r.J. Por. także liczne wzmianki w serii prac A. Chmielą, Domy krakowskie.

⁴⁸    WAP Kr. 1378, AQ, s. 120 [1610 r.].

⁴* WAP Kr. 1378. AQ, s. 191 [1612 r.J.

⁵⁰ Jeden z nielicznych wyjątków zob. WAP Kr. 1678, AQ, s. 40—-41 [16081 rj.

^6ł A. Grabowski, Starożytnicze toiadomosci o Krakowie, Kraków 1852, s. 10 St. T o m k o w i c z, Przyczynki, s. 74—86.    .

⁵² WAP Kr 2974 2975 2976 Regestr wydatków na spiklerz pogorzały w ratuszu krakowskim (4 stycznia 1632 — 28 października 1634). Por. J. Muczkowski, Dawny krakowski ratusz, „RKrak.“ t. VIII, 1906. s. 18.    ,

»'yolumino legam t. III, s. 392 i 423. J. Muczkowski, Dawny krakowski ratusz, s. 18 n.