3870137053

PODSTAWOWE TECHNIKI EKSPERYMENTALNE SPEKTROSKOPU NMR W FAZIE CIEKŁEJ    117

nej, które nie wymagąjąfazowania. Jednak istotne zmniejszenie zdolności rozdzielczej w takim przypadku powoduje ograniczenie stosowania takich pomiarów do najprostszych przypadków. Technika COSY ma wiele wariantów wśród których należy wymienić:

-    technikę z filtrowaniem dwukwantowym [35], pozwala ona na redukcję sygnałów diagonalnych, jednak czułość zmniejsza się dwukrotnie.

-    technikę z użyciem gradientowej selekcji koherencji, która pozwala szybko uzyskać widmo dla relatywnie dużych ilości substancji, jednak w najprostszej implementacji jest to najczęściej widmo wartości absolutnej.

-    technikę E.COSY [36], której podstawowym zastosowaniem są pomiary pasywnych stałych sprzężenia.

TOCSY (ANG. TOTAL CORRELATEDSPECTROSCOPY)

Technika TOCSY [37,38], zwana również niegdyś HOHAHA¹², pozwala wzajemnie skorelować jądra należące do jednego systemu sprzężeń. Jest ona szczególnie przydatna w przypadkach występowania dobrze zdefiniowanych układów spinowych jak pierścienie cukrowe czy reszty boczne aminokwasów. Ponieważ w widmach TOCSY multiplety są zawsze w fazie można tę technikę stosować do większych cząsteczek gdzie w przypadku COSY przyspieszenie relaksacji powoduje często zanik sygnałów w antyfazie. TOCSY stosowane jest też często jako dodatkowe przeniesienie polaryzacji w dwu- i trójwymiarowych technikach heterojądrowych pozwalających korelować całe układy spinowe, np. HSQC-TOCSY czy HMQC-TOCSY. W podobny sposób przydaje się też mieszanie typu TOCSY w technikach pomiaru heterojądrowych stałych sprzężenia jak HETLOC [39] czy HECADE [40,41 ].

NOESY (ANG. NUCLEAR OYERHA USER ENHANCEMENT SPECTROSCOPY)

Metoda NOESY [39] jest jedną z najważniejszych metod spektroskopii NMR w chemii organicznej i biochemii. Pozwala ona korelować ze sobą jądra związane wzajemnym sprzężeniem dipolowym, a więc znajdujące się blisko w przestrzeni. Dla małych cząsteczek (cot < 1, gdzie co- częstość rezonansowa a r czas korelacji) jądrowy efekt Overhausera (NOE) jest dodatni, a sygnały korelacyjne mają przeciwny znak do diagonalnych. Dla dużych natomiast znak efektu zmienia się. Dlatego też gdy ara 1 efekt Overhausera może być nieobserwowalny. W takich przypadkach znajduje zastosowanie technika ROESY [42,43] (ang. Rotating Frame Nuc-lear Overhauser Enhancement Spectroscopy), gdzie efekt jest zawsze dodatni (sygnały korelacyjne mają przeciwny znak do sygnałów diagonalnych). W obu przy-

¹¹    Składowe multipletów- mają przeciwne znaki.

¹²    ang Homonuclear Hart mann Hahn Experiment.