4265275751

EE9

Psychologiczne aspekty pracy z niepełnosprawnym klientem

mia nam, że potrzeby w takiej strukturze stanowią motor funkcjonowania każdego człowieka, niezależnie od poziomu sprawności. Orientacja w tej strukturze pozwala nam na zrozumienie mechanizmów, jakimi kieruje się człowiek w swoim funkcjonowaniu, a więc pozwala określić jego potencjały i deficyty.

W procesie dokonywania oceny psychologicznej funkcjonowania klienta oraz prognozowania związanego ze skutecznością jego działania należy pamiętać, że u podstaw jego funkcjonowania leży zarysowana wyżej struktura potrzeb. Ocena psychologiczna powinna opierać się na wiedzy o sposobie zaspokajania potrzeb, stopniu i obszarze niezaspokojonych potrzeb oraz o stopniu uświadomienia odnoszącym się do własnych potrzeb.

W praktyce proces oceny psychologicznej powinien przebiegać w następujących etapach:

-    sformułowanie problemu (postawienie pytań, na które będziemy poszukiwać odpowiedzi),

-    postawienie hipotez i ich weryfikacja za pomocą odpowiednio dobranych metod,

-    sformułowanie wniosków (odpowiedzi na postawione pytania),

-    prognozy.

Zasadą, o której powinniśmy pamiętać w procesie pomocy klientowi jest to, że celem poznania klienta jest zdobycie wiedzy, którą można wykorzystać w praktyce.

W procesie oceny psychologicznej uwzględnia się wszystkie możliwe wiarygodne źródła informacji. Najważniejsze z nich to:

-    obserwacja,

-    wywiad,

-    dostępna dokumentacja,

-    testy psychologiczne, inne metody testowe, metody eksperymentalne, symulacje,

-    informacja o środowisku.

W procesie dokonywania oceny psychologicznej osoby niepełnosprawnej, uwzględniając wymienione wyżej źródła informacji, szczególny nacisk należy położyć na:

-    analizę diagnozy lekarskiej ze szczególnym naciskiem na przeciwwskazania dotyczące trybu życia (w tym pracy zawodowej), rokowania, moment powstania inwalidztwa, czas trwania niepełnosprawności, dotychczasowy przebieg rehabilitacji,

-    predyspozycje i możliwości psychofizyczne, kwalifikacje zawodowe,

-    warunki i wymagania ze strony środowiska, stereotypy funkcjonujące w danym środowisku,

-    subiektywną ocenę własnych możliwości i predyspozycji, dokonaną przez klienta.

Zebrane o niepełnosprawnym kliencie informacje powinny nam pozwolić z jednej strony na poznanie obszarów, w których dana osoba ma ograniczenia lub w ogóle nie jest w stanie funkcjonować, z drugiej strony na opisanie tych obszarów, w których klient może funkcjonować dzięki zachowanym funkcjom i posiadanym predyspozycjom psychofizycznym lub dzięki możliwości skompensowania uszkodzonych lub zaburzonych czynności. Jest to więc poszukiwanie tzw. „punktów zaczepienia", na których można oprzeć rehabilitację społeczną i zawodową oraz poszukiwanie sfrustrowanych potrzeb w celu zmniejszania przeszkód w funkcjonowaniu, poszukiwanie narzędzi do ich realizacji. Podstawowym aspektem niepełnosprawności jest problem braku lub utraty pewnego obiektywnego i subiektywnego obszaru wpływu jednostki na otaczającą ją rzeczywistość.

Pomoc osobie niepełnosprawnej polega na budowaniu nowego, zarówno obiektywnego, jak i subiektywnego obszaru wpływu jednostki na rzeczywistość. Pozytywne rezultaty osiągnięte są wtedy, kiedy niepełnosprawność przestaje stanowić dla osoby centralny problem przystosowania się. Należy jednak pamiętać o tym, że w przystosowaniu do niepełnosprawności biorą udział fizyczne i psychiczne predyspozycje i to one w dużym stopniu determinują poziom przystosowania. Dlatego u dwóch osób o takim samym stopniu ograniczeń poziom przystosowania może być zupełnie inny.

Projekt „DOBRY START" - szkolenia dla usługodawców osób niepełnosprawnych" łinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu PFRON