4442198752

wieniem przedmiotu, tj. z jego odzwierciedleniem w świadomości. Na przykład, jeśli widzimy osobę w czerwonej czapce i zielonej sukni, to w jednym miejscu kory powstaje wówczas proces odpowiadający widokowi czerwonej czapki, a w drugim — inny proces odpowiadający obrazowi zielonej sukni. W gruncie rzeczy są to jednak „zwykłe” procesy fizjologiczne, które jako takie niczego nie odzwierciedlają i nie mają żadnej treści, a na nazwę „odzwierciedlenia” zasługują tylko o tyle, o ile stanowią fizjologiczną podstawę przedstawienia o określonej treści. W tym znaczeniu jednak „odzwierciedlanie” jako charakterystyka procesów nerwowych stanowiłoby tylko pewną formę wczuwania w korę mózgową stanów świadomości, tj. pojęcia tego nie można by uważać za narzędzie psychologicznego ujmowania czynności nerwowej, niezależnie od świadomości, ponieważ procesy nerwowe jako takie nie posiadałyby żadnego „psychologicznego aspektu”.

Aby odpowiedzieć na tę wątpliwość, należy zapytać, co na ten temat mówi nauka, która dotychczas wyłącznie zajmowała się procesami nerwowymi, mianowicie fizjologia. Oddam tu głos jednemu z najwybitniejszych współczesnych przedstawicieli fizjologii układu nerwowego, mianowicie Adrianowi. Adrian zajął się dokładnie fizjologią procesów receptywnych u zwierząt i ludzi, stosując w tym celu metody elektrofizjologicznc, a zasadniczą tezę tych prac, za które otrzymał w 1932 r. nagrodę Nobla, stanowi twierdzenie, że procesy recepcji odpowiadają ściśle bodźcom działającym na receptory organizmu. W sformułowaniu Konorskiego teza ta brzmi następująco: „Zjawiska świata zewnętrznego, trafiając do receptorów ciała zwierzęcia, zostają niejako przełożone na język czasowo-prze-strzennych konfiguracji impulsów nerwowych i w ten (i tylko w ten) sposób dają one znać o sobie ośrodkom nerwowym zwierzęcia, objawiają się jego świadomości, o ile świadomość ta u niego istnieje” (przedmowa Konorskiego do pracy Adriana, por. Adrian, 1948, str. 12). Teza ta stanowi zasadniczy motyw wykładów, jakie wygłosił Adrian w Oxfordzie w 1946 r. Zostały one przełożone na język polski w 1948 r. pt. O fizycznym podłożu wrażeń zmysłowych. W pracy tej Adrian wprowadza dla oznaczenia procesów recepcji właśnie

118