4640480739

112 S. GLADOS, M. MACIEJEWSKI

Istnieją także przykłady użycia AMPSA w kopolimeryzacjach z udziałem-monomeru sieciującego, prowadzonych w roztworze wodnym [55, 56]. Kopolimery hydrożelowe AAm i AMPSA są stosowane do usuwania kwaśnej wody z paliw oraz z obudowań na baterie, jako że zachowują zdolność absorpcyjną przy niskim pH [55]. Istnieje możliwość zastąpienia AMPSA przez p-styreno-sulfonian sodu [57, 58]:

ch₂=ch

S0₃Na

SSNa

Monomer ten jest znacznie droższy i ma niekorzystne współczynniki reaktywności w stosunku do soli sodowej AA, jako że w tym układzie r_y = 2,3, r₂ = 0,34.

W jednym z patentów [59] opisano efekt antyelektrolityczny występujący w usieciowanych kopolimerach kwasu akrylowego i estrów wyższych alkoholi alifatycznych (C₁₀_₃₀). Trudność otrzymywania w tym wypadku tkwi w doborze odpowiedniego rozpuszczalnika i warunków polimeryzacji, gdyż w przeciwieństwie do AA estry nie rozpuszczają się w wodzie. Dlatego w późniejszych patentach [60-63] tego rodzaju kopolimeryzacje proponowano prowadzić w rozpuszczalnikach chlorofluorowęglowodorowych.

W tym zakresie propozycji patentowych jest znacznie więcej, niemniej z uwagi na rozwój amfifiłowych, rozpuszczalnych w wodzie monomerów akrylowych nowej generacji, syntezy z użyciem estrów akrylanowych nie mają obecnie większego znaczenia.

Opisano również wiele możliwości formowania hydrożeli z monomerów otrzymanych w wyniku modyfikacji chemicznej dimetyloakryloamidu CH₂=CHCON(CH₃)₂ [64].

Inny sposób syntezy hydrożeli akrylowych polega na kopolimeryzacji akrylonitrylu z diakrylanami i na hydrolizie otrzymanego produktu. Uformowany w ten sposób absorbent zawiera grupy funkcyjne — karboksylowe i amidowe [65, 66]. Jako substratu dla tego typu żeli użyć można także niektórych usieciowanych odpadów z włókien akrylonitrylowych [67]. Jest to metoda sporządzania tanich hydrożeli dla rolnictwa lub ochrony środowiska.

Bardziej jednorodne pod względem usieciowania żele akrylowe można uzyskać przez międzycząsteczkowe reakcje liniowych łańcuchów poli(kwasu akrylowego) lub jego pochodnych za pomocą dimetylolomocznika albo poli-(N-metyloloakryloamidu), [68, 69]. Obydwa czynniki sieciujące preparowane są przy użyciu aldehydu mrówkowego. Tam gdzie obecność tego aldehydu nie jest pożądana, można do sieciowania posłużyć się adduktami chloro-metylooksiranu i aminy, które dosyć łatwo powstają w reakcji [70]: