4656879030

siebie, powtarzając po raz drugi ten sam gest: to-co-przychodzi, wskazuje na mnie, lecz aby usłuchać owego wołania, muszę najpierw przejść przez (widoczną w oczach siedzących przy stole postaci) burzę zdziwienia i sprzeciwu (i znów znajdujemy się w kręgu telepatii, wołania na odległość, które , jest zadziwiającą, wciągającą siłą zdumienia”³⁰): gdy wskazują na mnie, zanim się poddam wskazaniu, muszę spytać zdumiony: „Czy to ja?” „Czy to naprawdę o mnie chodzi?” Odpowiedzialność za decyzję rodzi się nie w chwili natychmiastowego przyzwolenia, będącego efektem skrywanej pychy, hubris, podpowiadającej mi, iż to właśnie mnie powołają, lecz w zaskoczeniu i w braku decyzji, w którym kryje się podstawowy sprzeciw wobec tego-co-przychodzi i woła. Odpowiedzialność bowiem nie podlega procedurom racjonowania (nie można jej „dawkować”) i raqonalizo-wania (nie można być w pełni odpowiedzialny w wyniku zimnej kalkulacji): „Odpowiedzialność może być tylko pewnym nadmiarem lub nie będzie w ogóle odpowiedzialnością. Ograniczona do pewnych ram, ściśle odmierzona, obliczona, racjonalnie wydzielana, odpowiedzialność jest już niczym innym, jak tylko moralnością roszczącą sobie prawa do orzekania o tym, co dobre.”³¹ Lecz tylko w ten sposób możliwa jest przyjaźń, która — zdaniem Derridy — kryje się w akcie myślenia: gdy zostaję wskazany, buntuję się (Blake: Opposition is true friendship), mówię: „to nie ja”, doświadczając w ten sposób obecności Obcego / Drugiego / Innego, który we mnie poprzedza mnie samego. Dopiero stwierdziwszy to, dopiero umniejszywszy siebie (Verkleinerung•), jestem gotowy na przyjęcie wezwania tego-co-przychodzi.

Solidaryzując się z etyką przyjaźni przepełniającą pisma Profesora Jacques’a Derridy, z głębokim przekonaniem i nie skrywaną radością pozwalam sobie odczytać końcową formułę laudacji:

W uznaniu dla wybitnych zasług i osiągnięć Pana Profesora Prześwietny Senat Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach postanowił przyznać i nadać Panu, prawomocną uchwałą z dnia 24 czerwca 1997 roku, tytuł Doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego.

³⁰    N. R oylc: After Derrida. Manchester, Manchester University Press, 1995, s. 79.

³¹    J. L. Nancy: Eating Weil', or the Calculation of the Subject: An Inten/iew with Jacąues Derrida. Trans. P. Connor, A. Ronell. In: Who Comes After the Subject. Eds. E. Cadava, P. Connor, J. L. Nancy. London, Routledge, 1991, s. 118.

16