Lęk przed biblioteką. 69
( ( ^ ę
czających umiejętności do korzystania z niej . Często lęk ten jest spowodowany brakiem dostatecznych umiejętności korzystania z biblioteki, które studenci mieli wynieść ze szkoły średniej26.
Biblioteki ułatwiają zaspokojenie tych potrzeb, organizując przysposobienia biblioteczne. Są one prowadzone przez większość bibliotek uniwersyteckich dla wszystkich studentów pierwszego roku studiów dziennych i zaocznych. Ich celem jest nie tylko zapoznanie studentów z biblioteką i systemem bibliotecznym, jest to także pierwsza próba przełamania lęku przed biblioteką. Dla studentów, którzy niejednokrotnie nie korzystali ze skomputeryzowanej biblioteki, często także nigdy nie byli w tak dużej bibliotece, jest to cenna okazja do zapoznania się z zasobami biblioteki, ale przede wszystkim poznania możliwości katalogu komputerowego, procedur zamawiania wydawnictw zwartych i ciągłych. Dzięki tym zajęciom stwarza się warunki do przezwyciężenia obawy związanej z korzystaniem z komputera, który często jest przyczyną lęku przed biblioteką. Dla wielu studentów jest to problem, który powoduje ich niechęć do korzystania z biblioteki, mimo że w większości szkół średnich są prowadzone zajęcia z informatyki.
Wielu studentów, przychodząc do biblioteki uniwersyteckiej, nie tylko nie wie, czym zajmują się poszczególne działy, ale także nie potrafi rozpocząć poszukiwań
TT
potrzebnej literatury, bo nie miało możliwości nabycia potrzebnych umiejętności , a jak wiadomo, organizacja bibliotek szkolnych jest inna. Ćwiczenia praktyczne w trakcie szkolenia bibliotecznego przybliżają biblioteczny system komputerowy, uczą, jak zarezerwować książkę czy sprawdzić stan swojego konta czytelniczego.
Zajęcia są też okazją do wyjaśnienia podstawowych terminów i pojęć, jakie student spotyka podczas wizyty w bibliotece: co to jest katalog rzeczowy, hasło przedmiotowe, wydawnictwo zwarte czy bibliografia. Szkolenia biblioteczne mają najczęściej formę jednorazowych zajęć. Jednak ilość informacji, które są na nich podawane, wywołuje u wielu studentów „szum informacyjny”28. Z reguły na zajęciach wszystko wydaje się bardzo łatwe i oczywiste. Dopiero po zajęciach, kiedy nadchodzi czas na spotkanie z biblioteczną rzeczywistością, zaczynają się kłopoty. Konfrontacja z realną biblioteką dla niektórych bywa niełatwa i powoduje lęk. To, co dla bibliotekarza jest oczywiste, nowemu użytkownikowi przysporzy trudności. Stąd ważna jest odpowiednia postawa pracownika wobec takiego zagubionego żaka, który trafia potem do katalogu, czytelni czy informacji naukowej. Kompetencje i umiejętności interpersonalne bibliotekarza oraz postawa otwartości będą pomocne w zachęceniu do korzystania z biblioteki i przełamywaniu lęku. Spowodują też, że student nie będzie bał się zapytać bibliotekarza nawet o rzeczy oczywiste. Sprawią - co nie jest bez znaczenia - że czytelnik chętnie wróci do biblioteki, bo-
■1/ r
M. Swigoń, „Library anxiety'\.., s. 12.
ł m
’ M. Swigoń, Poszukiwanie informacji..., s. 13-17.
27 J. Wojciechowski, dz. cyt., Warszawa 2000, s. 148-149. 2tl A Majewska, M. Szyda, dz. cyt., s. 3-4.