6) Unikaj patrzenia na osobę, rodzinę przez pryzmat stereotypów, unikaj etykietowania;
7) Oddzielaj osoby od problemów.
Nawiązanie relacji z osobą lub rodziną jest kluczowym elementem procesu pomocowego, decyduje o skuteczności pracy socjalnej. Rola relacji jest bardzo wyraźnie podkreślana w praktyce pracy socjalnej:
„Rezultaty widoczne u osób starszych wiążą się przede wszystkim z nawiązaniem bliskiej i opartej na zaufaniu relacji z pracownikiem socjalnym, która powoduje, że ich poczucie osamotnienia się zmniejsza i otwiera się przestrzeń na mówienie przez osoby starsze o swoich trudnościach i potrzebach, które mogą być rozwiązane/ zmniejszone lub zaspokojone przy udziale pracownika socjalnego. Osoby starsze czują się wtedy potrzebne, „zaopiekowane", szanowane.
„Rezultaty widoczne u osób z niepełnosprawnością wiążą się przede wszystkim z nawiązaniem bliskiej i opartej na zaufaniu relacji z pracownikiem socjalnym, która powoduje, że rozpoznają swoje potrzeby i wyznaczają sobie cele do realizacji, nawiązują kontakty z innymi osobami, korzystają z różnego typu zajęć, uczestniczą w różnych grupach wsparcia, korzystają z edukacji, rozwijają swoje umiejętności intelektualne i fizyczne.
„(...) pracownik socjalny ma szansę nawiązać relację z rodziną - a relacja taka, fakt że pracownik socjalny staje się osobą, którą rodzina obdarza zaufaniem i jest dla niej swego rodzaju autorytetem, jest punktem wyjścia do uzyskania jakiejkolwiek zmiany w rodzinie. "1 2 3
Zbudowane relacje mają wpływ na przebieg pracy socjalnej na każdym jej etapie: umożliwią dokładne poznanie sytuacji osoby lub rodziny, wzmacniają i podtrzymują motywację osób do zmiany oraz sprzyjają jej trwałości.
Funkcje kontrolne a
budowanie relacji i stosowanie zasady podmiotowości w pracy
Ważną rolą wykonywaną przez pracowników socjalnych, w kontekście nawiązywania i budowania relacji oraz stosowania zasady podmiotowości w pracy socjalnej, jest rola kontrolera. Realizacja funkcji kontrolnych rodzi u pracowników socjalnych dylematy. W powszechnej opinii pozostaje ona w sprzeczności z innymi rolami, w szczególności rolą rzecznika, doradcy, terapeuty. A są to te role, w których pracownik nawiązuje relacje z osobą lub rodziną, a ich jakość stanowi podstawę inicjowania procesu zmiany. W roli kontrolera pracownik socjalny reguluje i egzekwuje określone sposoby postępowania osób w celu ochrony ich samych lub osób zależnych. Podmiotowe i partnerskie traktowanie nie oznacza, że obydwie strony nie powinny weryfikować jak wygląda realna sytuacja - w tym jakie działania podejmują partnerzy.
11
A. Ignasiak, II raport cząstkowy z monitoringu i ewaiuacji pilotażowych wdrożeń standardów usług i modeli instytucji: Standardu pracy socjalnej z osobą starszą, z uwzględnieniem narzędzi pracy socjalnej oraz towarzyszących modeli instytucji, s. 128.
A. Ignasiak, II raport cząstkowy z monitoringu i ewaiuacji pilotażowych wdrożeń standardów usług i modeli instytucji: Standardu pracy socjalnej z osobą z niepełnosprawnością i jej rodziną, z uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi, narzędzi pracy socjalnej oraz towarzyszących modeli instytucji, s. 383.
0. Piłat-Pawlak, II raport cząstkowy z monitoringu i ewaiuacji pilotażowych wdrożeń standardów usług i modeli instytucji: Standardu pracy socjalnej z rodziną z dziećmi, z uwzględnieniem Narzędzi pracy socjalnej oraz Modelu realizacji usług o określonym standardzie w mieście na prawach powiatu, s. 93.