5192605058

19

wyjaśniając prawidłowości tu zachodzących, jest bowiem, jak już wspomniano, koncepcja normatywna). Rysuje sie tu sprzeczność w stosunku do zasadniczych założeń makroteorii. z której sie wywodzi, a co najmniej oderwanie od jej zasadniczych stwierdzeń. Pierwotna wersje teorii rozmieszczenia sił wytwórczych, postulującą ich równomierne rozmieszczenie - a wiec bezpośrednio prowadzące do uniformizacji regionalnych struktur społecznych i gospodarczych - należy uznać za sprzeczna z tezami materializmu historycznego, zakładającymi, że rozwój dokonuje sie w trakcie pokonywania sprzeczności zachodzących miedzy siłami o odmiennych interesach, co wyklucza uniformizacje struktur społecznych i ekonomicznych, w tym struktur regionalnych. Ponadto, jest to stanowisko nierealistyczne. Także kolejne postacie teorii rozmieszczenia sił wytwórczych (a wiec tzw. koncepcja ich rozmieszczenia "racjonalnego" oraz koncepcja "umiarkowanej koncentracji policentrycznej", por. B. Winiarski, 1980), mimo tego, że powstałe na użytek polityki rozwoju, która z założenia stosuje kategorie marksistowskie, nie wykorzystują podstaw teoretycznych teorii marksistowskiej, zakładajac brak konfliktów i sprzeczności w procesie rozwoju gospodarki socjalistycznej. Koncepcje te przyjmują bez dowodu założenia o prawidłowościach rozwoju regionalnego, nie uwzględniając mechanizmów dynamiki społecznej i ekonomicznej.

Po trzecie, ujęcia o większych ambicjach syntezy teoretycznej 30 często pozbawione podstawy wartościującej, uciekając od krytycznych analiz badanej rzeczywistości (por. np. R. Domański, 1983: także A. Klasik. 1979). Jak zostało to już zaznaczone we Wprowadzeniu, nauki społeczne nie mogą zostać oderwane od ocen wartościujących, a gdy tak sie dzieje, to prowadzi to do istotnego ograniczenia poznawczych treści zawartych w takich ujęciach - mimo spełniania przez nie wymogów metodologicznej poprawności badań naukowych.

Badania rozwoju regionalnego w gospodarce socjalistycznej czekają na swoja wielka synteze teoretyczno. Nie bedzie przesada stwierdzenie, że synteza taka może w istotnym