5213062507

zawarty w niej sens, ze względu na swoje znaczenie, na wartość wyrazu i z uwagi na związki duchowe i społeczne, które tworzy: słowem, jako funkcja kulturalna" |33 s. 22|.

J. Huizinga wykazał w swoich wywodach, że czysta zabawa stanowi podstawę i czynnik kultury, służy kulturze i jeat nieodzowna dla niej, a nawet więcej - sama staje się kulturą.

E. Hurlock wyróżnia jeszcze dwie funkcje zabawy oprócz interpretowanych dotychczas. Według autorki zabawa zmniejsza frustracje, napięcia i emocje, gdyż dziecko zaspokaja w niej wiele potrzeb i życzeń,tych, które nie mogą byó zrealizowane w życiu codziennym. Zabawa uczy także sposobów wyrażania swoich uczuó i rozwiązania osobistych problemów. W tym przejawia się jej terapeutyczna funkcja. Zabawa ponadto daje możliwość wszechstronnego poznania dziecka, jego aktualne-go rozwoju fizycznego, umysłowego, społeczno-morąlnego_/a także pozwala zorientować obserwatora w możliwościach indywidualnych każdego z nich. Można by tę funkcję określić jako diagnostyczną.

Wielkie uznanie w świecie zyskała w latach trzydziestych XX wieku kulturowo-historyczna teoria rozwoju człowieka L.S. Wygotskiego, która dała podstawy do opracowania przez psychologów radzieckich teorii czynności. Podstawowym twierdzeniem teorii czynności jest teza o jedności działania i psychiki, którą rozwinęli m.in. L.S. Rubinsztejn, A.N. Leontiew, D.B. Elkonin. W polskiej psychologii teorię czynności reprezentuje T. Tomaszewski. Z ogólnej teorii czynności zrodziła się i została potwierdzona badaniami psychologów radzifeckich teoria zabawy jako specyficznego rodzaju dziecięcej działalności. Obszerna analiza tej teorii, ukazana w świetle wielu koncepcji zabawy na świecie, znajduje się w monografii D.B. Elko-nina 1221 . Naukowcy radzieccy bronią stanowiska, iż zabawa istnieje jednocześnie nie z biologiczną, ale z socjalną naturą dziecka, z potrzebą obcowania z dorosłymi, przekształcającą się w tendencję do tego, aby żyć życiem wspólnym z dorosłymi. Elkonin proponuje objaśnienie znaczenia zabawy w role (tema-

19