W każdej z omawianych trzech rodzajów zabaw inny Jest typ motywacji do ich podjęcia. W zabawie konstrukcyjnej motywacją Jest chęć konstruowania, budowania całości z części, tworzenia czegoś. W zabawie konstrukcyjnej dziecko zaspokaja potrzebę twórczej aktywności. Natomiast motywacją do podjęcia zabawy manipulacyjnej i badawczej jest potrzeba poznawania otoczenia. Małe dziecko ma jednak ograniczoną "pojemnośó poznawczą", jak to podkreśla K. Obuchowski |18 s. 218|. Dlatego w zabawie manipulacyjnej nie <jest w stanie objąć zasięgiem swego poznania tego, co dzieci starsze w zabawie badawczej.
A więc zakres realizacji potrzeby poznawczej jest różny w obu tych zabawach. W zabawach badawczych dziecko dostrzega coś, czego wcześniej nie widziało, szuka przyczyny, odpowiedzi na pytanie "co sprawiło"?, wykonuje bardziej spomplikowane czynności różnymi sposobami. Zabawa badawcza i konstrukcyjna związana Jest ze wzrostem sprawności psychomotorycznych. Zabawa manipulacyjna połączona jest z myśleniem sensoryczno-motory-cznym, dziecko poznaje zewnętrzne cechy przedmiotów i zabawek. Zabawa badawcza pojawia się^ z chwilą gdy dziecko zaczyna dostrzegać wewnętrzne warunki, związki, relacje między przedmiotami, zjawiskami, a więc połączona jest z myśleniem przyczynowo-skutkowym .
Zabawy manipulacyjne, konstrukcyjne i badawcze analizować można również z punktu widzenia wykorzystywanych w nich zabawek i materiałów, które w tych rodzajach spełniają różną rolę. Zarówno w zabawach konstrukcyjnych, jak i manipulacyjnych materiał odgrywa decydujące znaczenie. W zabawach konstrukcyjnych dziecko działa na materiale i tylko z jego pomocą osiąga rezultat, do którego zmierza, przekształcony materiał jest tym rezultatem. Aby odbyła się zabawa manipulacyjna, należy udostępnić dziecku bogaty materiał zabawowy, na którym mogłoby ono działać, aby go poznać. W zabawie badawczej natomiast ten sammateriał pełni tylko rolę pomocniczą w "docieraniu" do zjawisk. Przy pomocy materiału dzieci
60