5217957069

Podmiot) i przyczyny konfliktów w prywatyzowanych przedsiębiorstwach w Polsce 101

przedsiębiorstw. Były to najczęściej zarówno stanowiska robotnicze, jak i kierownicze (80%). Na likwidację wyłącznie stanowisk robotniczych lub tylko kierowniczych wskazało po 10% respondentów. W ponad 43% przedsiębiorstw, w których dochodziło do likwidacji niektórych stanowisk pracy stały się one przyczyną konfliktów.

Prywatyzacja sprawiła w ponad 42% przedsiębiorstw, że konieczne było tworzenie nowych stanowisk pracy. Ponad 60% respondentów, którzy wskazali na powstawanie nowych stanowisk pracy uznało, iż były to zarówno stanowiska robotnicze, jak i kierownicze. W prawie 22% przedsiębiorstw tworzone były tylko stanowiska robotnicze, w 13% tylko stanowiska bezpośrednio powiązane z przekształceniami własnościowymi, a w ponad 4% tylko stanowiska kierownicze. Do sporów lub konfliktów w związku z powstawaniem nowych stanowiska pracy dochodziło rzadko, bo tylko w 21,7% przedsiębiorstw w których miały one miejsce.

Prywatyzacja miała wpływ na pogorszenie się sytuacji ekonomicznej prawie 26% badanych przedsiębiorstw, ale w ponad 71% przypadków ta gorsza sytuacja ekonomiczna przyczyniła się do nasilenia się w nich konfliktów.

Przekształcenia własnościowe w prawie 40% przedsiębiorstw doprowadziły do obniżki płac. Najczęściej dochodziło do nich na wybranych stanowiskach pracy, ale zarówno na stanowiskach robotniczych, jak i kierowniczych lub na wszystkich stanowiskach pracy. Redukcja płac wywołała spory lub konflikty w ponad 52% przedsiębiorstw, w których miała ona miejsce.

W związku z prywatyzacją występowały także przypadki podwyżek płac. Doszło do nich w 54,9% przypadków, z czego najczęściej dotyczyły one zarówno wybranych stanowisk robotniczych, jak i kierowniczych (46,3%). W 3,7% przedsiębiorstw przypadki wzrostu płac wystąpiły tylko na stanowiskach kierowniczych, a w 1,9% - na wszystkich stanowiskach pracy. Podwyżki płac jednak tylko w sporadycznych przypadkach (ponad 10% przedsiębiorstw, w których miał miejsce wzrost płac) przyczyniły się do pojawienia się sporów lub konfliktów w przedsiębiorstwie.

W dużej części przedsiębiorstw (ponad 35%) prywatyzacja doprowadziła do ograniczenia przywilejów socjalnych dla pracowników i w prawie 37% tych przedsiębiorstw dochodziło do sporów lub konfliktów na tym tle.

Skutkiem prywatyzacji w zdecydowanej większości badanych przedsiębiorstw (prawie 80%) było zwiększenie dyscypliny pracy, jednak stało się to przyczyną konfliktów w niewielkiej ich liczbie (ponad 16%).

Udział przedsiębiorstw, w których prywatyzacja przyczyniła się do rozszerzenia obowiązków jakie mieli pracownicy na zajmowanym przez siebie stanowisku pracy w badanej próbie był jeszcze większy i wyniósł ponad 85%. Jednak nie oznacza to, że w rozszerzeniu obowiązków pracowników można upatrywać częste źródło konfliktów. Miało to miejsce zaledwie w 15,2% przedsiębiorstw, w których ono wystąpiło.

Prywatyzacja przyczyniła się do utraty (zmniejszenia) wpływu pracowników na zarządzanie w ponad 61% biorących udział w badaniu przedsiębiorstw, ale tylko w ponad 21% firm, w których ograniczono wpływ pracowników na zarządzanie dochodziło w związku z tym do sporów lub konfliktów (zob. tab. 1 i rys. 4).

Tabela 1. Przyczyny konfliktów, których podłożem była prywatyzacja (w % przedsiębiorstw, w których te zmiany miały miejsce)

Przyczyny konfliktów	Tak	Nie
Pogorszenie się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw	71,4%	28,6%
Redukcja plac	52,4%	47,6%
Zwolnienia z pracy	51,6%	48.4%
Likwidacja niektórych stanowisk pracy	43,3%	56,7%