5217957062

Iwona Salejko-Szyszczak

ROZDZIAŁ 10

PODMIOTY I PRZYCZYNY KONFLIKTÓW W PRYWATYZOWANYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH W POLSCE

Wprowadzenie

Konflikty są nieodłącznym elementem funkcjonowania jednostek i zbiorowości w każdym przedsiębiorstwie. Są one przejawem zakłócenia relacji międzyludzkich. Stanowią one jeden z wielu aspektów gospodarowania, które podlegają ocenie z punktu widzenia etyki w biznesie.

Zajmując się konfliktami przede wszystkim trzeba zidentyfikować najczęściej pojawiające się strony konfliktów oraz ich przyczyny.

Podstawowym celem artykułu jest wskazanie na najważniejsze podmioty i przyczyny konfliktów występujących w prywatyzowanych przedsiębiorstwach biorąc pod uwagę konflikty w ogóle i konflikty, których podłożem była prywatyzacja na tle podmiotowego kryterium klasyfikacji konfliktów i przyczyn konfliktów w przedsiębiorstwach pojawiających się w literaturze.

Realizacja postawionego sobie celu jest możliwa dzięki badaniom własnym przeprowadzonym w latach 2004-2005 we wszystkich sprywatyzowanych przedsiębiorstwach z wyjątkiem rolnych, sadowniczych i rybackich z województwa kujawsko-pomorskiego z listy udostępnionej przez Delegaturą Ministerstwa Skarbu Państwa w Toruniu. Badania dotyczyły konfliktów w przedsiębiorstwach w trakcie procesu prywatyzacji.

Podstawowym narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, który został dostarczony do 173 przedsiębiorstw. Piętnastu spośród tych przedsiębiorstw kwestionariusz nie dotyczył ponieważ np. proces ich prywatyzacji dopiero się rozpoczął lub przedsiębiorstwo zostało wcześniej zlikwidowane i powstała nowa firma. W badaniu nie chciały brać udziału 104 przedsiębiorstwa. Ogólnie uzyskano zwrot ankiet od 54 przedsiębiorstw, co stanowi 31,2% badanej populacji. W związku z tym, że próba stanowiła znaczny udział zbiorowości przedsiębiorstw otrzymane ankiety zostały wykorzystane do wyciągnięcia wniosków dotyczących m.in. podmiotów i przyczyn konfliktów w prywatyzowanych przedsiębiorstwach.

Podmioty konfliktów w przedsiębiorstwach

Stosując podmiotowe kryterium klasyfikacji można najogólniej wyodrębnić konflikty jednostkowe i konflikty zbiorowe (McKenn, Beech, 1997, s. 236).

Konflikty jednostkowe (intrapersonalne) dotyczą pojedynczego człowieka i wynikają z konieczności dokonywania wyboru w sferze celów, postaw i zachowań, co często prowadzi do powstawania stanów wewnętrznego napięcia i frustracji. Taki niepokój uwidacznia się najczęściej w momencie pojawienia się dwóch pozytywnych wariantów, dwóch negatywnych wariantów lub wówczas, gdy człowiek musi decydować o czymś, co przyniesie mu zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Konflikty te rozgrywają się w psychice jednej osoby (pracownika, kierownika) (Pocztowski, 1988, s. 282-283).

Do konfliktów zbiorowych możemy zaliczyć konflikty: interpersonalne, intragrupowe, intergrupowe i interorganizacyjne. Konflikty interpersonalne występują między dwiema osobami lub większą ich liczbą, których poglądy, cele, postawy są sprzeczne. Każda ze stron w