5484453688

KRONIKA

NAUKOWA,

SPRAWOZDANIA

Pro memoria

W sierpniu 1983 r. zmarł w Pradze po długoletniej chorobie profesor Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Karola — Vladimir Kli-meś, historyk prasy, inicjator i współorganizator międzynarodowych spotkań prasoznawczych; wieloletni współpracownik zagraniczny Zeszytów Prasoznawczych.

Z pochodzenia Czech, wywodził się z tej części postępowej inteligencji czeskiej, która po 1918 r. porzucała wygodne posady w Czechach i wyjeżdżała na Słowację, by współuczestniczyć tam w tworzeniu szkolnictwa, instytucji oświatowo-kultural-nych. Wychował się (urodź. 1 VI1910) i ukończył gimnazjum realne w Żili-nie (jego ojciec pracował tu jako kierownik szkoły miejskiej). W okresie studiów gimnazjalnych Vladimir Kli-meś nawiązał ścisłą współpracę ze słowackimi postępowymi, socjalistycznymi stowarzyszeniami gimnazjalistów. Współpracował ze słowackimi czasopismami tych ugrupowań (DAV, Mlade Slovensko_f LUK, Slovenske pohlady), a przede wszystkim pogłębiał studia nad językiem i literaturą słowacką.

Studia (prawnicze) odbył w Pradze, kontynuując równocześnie działalność polityczną w organizacjach studenckich o orientacji komunistycznej. Karierę zawodową rozpoczął jako dziennikarz. W publicystyce zajmował się demaskowaniem wzrastających tendencji faszystowskich w Czechosłowacji. Pracował w znanym koncernie wodawniczym „Melantrich”, gdzie znalazł zatrudnienie również podczas okupacji jako redaktor techniczny.

Po wojnie związków z dziennikarstwem nie zerwał. Pracował w Zeme-delskych novinach i jednocześnie — jako kontraktowy wykładowca — podjął wykłady z dziejów i teorii dziennikarstwa w Wyższej Szkole Politycznej i Społecznej. Pracował również jako kierownik referatu propagandy w Państwowym Urzędzie ds. Kościelnych. A przede wszystkim kreślił plany badań prasoznawczych, tworzył koncepcje i programy wyższych studiów dziennikarskich. Toteż w roku 1953 kiedy na bratysławskim Uniwersytecie Komeńskiego zaistniała możliwość uruchomienia takich studiów, to właśnie Jemu powierzono stanowisko „vedouceho” katedry dziennikarstwa i księgoznawstwa. Jednocześnie jako docent prowadził wykłady z historii dziennikarstwa na wydziale filologicznym Uniwersytetu Karola w Pradze.

W tym samym czasie swymi ideami badań prasoznawczych i kształcenia dziennikarzy zainteresował ówczesne kierownictwo Związku Dziennikarzy Czechosłowackich, które powołało do życia Novinarsky Studijny Ustav; jego organ naukowy Novinarsky sbor-nik, należał w tym czasie do czołowych czasopism prasoznawczych, nie tylko w krajach socjalistycznych.

W latach 1960—1964 był dziekanem nowo utworzonego na praskim uniwersytecie Instytutu Oświaty i Dziennikarstwa; od 1966 r. pracował jako profesor Wydziału Oświaty i Dziennikarstwa i jednocześnie jako