5768085931

jest w dużej mierze od aktywności samego dziecka, jak i od aktywności dydaktyczno-wychowawczej. Istnienie relacji między aktywnością dzieci a aktywnością nauczyciela jest silnym motorem poznawczym. Nauczyciel edukacji środowiskowej musi dobierać i tworzyć takie warunki dydaktyczno-wychowawcze, aby każdy uczeń w kontaktach z rzeczywistością przyrodniczą i społeczną, na miarę swoich możliwości, odniósł sukces w zakresie rozwoju wszystkich komponentów własnej osobowości - w zakresie wzbogacenia swojej wiedzy przyrodniczo-społecznej, rozwoju zdolności poznawczych na jakie pozwalają kontakty edukacyjne, w zakresie nabycia prawidłowych postaw i zachowań względem przyrody, ludzi i ich wytworów materialnych i duchowych oraz względem samego siebie. Traktując strategię postępowania edukacyjnego jako pochodną oczekiwanej koncepcji człowieka, pedagogika współczesna szczególną rolę w tym względzie przypisuje koncepcji wielostronnego kształcenia⁴¹. Jej stosowanie w procesie edukacji środowiskowej ucznia klas początkowych spełnia zarówno wymóg emocjonalnego zaangażowania, jak i czynnego udziału intelektualnego i działaniowego w procesie edukacyjnym; wzbogacania wiedzy przedmiotowej; kształtowania postaw i zachowań normatywnych. Spełnia zatem podstawowy wymóg psychologiczny edukacji - rozwija wszechstronną aktywność ucznia.

Efektywność opanowania wiedzy i umiejętności przez dziecko, jego emocjonalny i umysłowy rozwój, powodzenie w nauce, w istotny sposób zależą od relacji między aktywnością dzieci a aktywnością nauczyciela prezentowaną w toku zajęć dydaktycznych. M. Kielar-Turska⁴² komunikację nauczyciela z uczniami określa jako wstępny warunek edukacji. Nauczyciel w procesie edukacyjnym powinien prezentować określoną postawę wychowawczą. Jego rola musi wyrażać się w dyskretnym, ale zarazem niezwykle umiejętnym stymulowaniu aktywnego, twórczego udziału uczniów w zajęciach dydaktycznych. Powinien być człowiekiem dynamicznym, otwartym na dziecko i samego siebie, wyrażać postawę zaciekawienia światem, skłaniać uczniów do rozwiązywania problemów stawianych podczas zajęć dydaktycznych po to, by mogli zrozumieć jak funkcjonuje rzeczywistość ich otaczająca, a nie tylko zapamiętać określone informacje i wskazówki postępowania (często algorytm). Celem działań nauczyciela nie ma być bowiem suche przekazywanie informacji o świecie dziecka, ale stymulowanie jego myślenia i działania.

⁴¹    W. Okoń, Kształcenie wielostronne, „Nowa Szkota" 1965, nr 7/8.

⁴²    M. Kielar-Turska, Jak pomagać dziecku...

88